Danıştay 7. Daire, Esas No: 2016/10866, Karar No: 2021/1265

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : … İnşaat Tekstil Gıda Dış Ticaret Sanayi Limited Şirketi
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVALI) : … Bakanlığı adına
… Gümrük Müdürlüğü …
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … Vergi Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava Konusu İstem: Davacı adına tescilli … tarih ve … sayılı ihracat beyannamesi muhteviyatı eşyaların kırmızı hatta sevkedilmesi suretiyle yapılan muayenesinde silah ve mühimmat olduğunun tespit edildiğinden bahisle 4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 235. maddesinin 2. fıkrasının (b) bendi uyarınca karara bağlanan para cezasına vaki itirazın reddine dair işlemin iptali istemiyle dava açılmıştır.
İlk Derece Mahkemesi Kararının Özeti: Davacı şirketin yapmış olduğu ihracata konu eşyaların izne tabi olduğu, davacı şirketin ilgili izinleri almadan ihracat yaptığının somut tespitlerle ortaya konulduğu gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Libya’ya silah ve mühimmat ihracının yasaklandığına veya izne tabi tutulduğuna ilişkin herhangi bir düzenleyici işlem bulunmadığı, Dışişleri Bakanlığının bahsedilen yazısının iç işlem olduğu, kanunsuz suç ve ceza olmaz ilkesine aykırı olarak tesis edilen işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Beyannameye konu eşyaların ihracının yasaklandığı, buna ilişkin ihraç izinlerinin ilgili makamlardan alınmadığından, tesis edilen işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı savunulmuştur.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’İN DÜŞÜNCESİ : Davacı adına tescilli serbest dolaşıma giriş beyannamesiyle eşyanın gideceği ülkenin “Lübnan” olarak beyan edilmesine rağmen, söz konusu eşyaların muayenesinde silah ve mühimmat içerdiği tespit edilmiş olması karşısında, olayda söz konusu eşyalar için gerekli izinlerin alınmadığı, 4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 235. maddesinin 2. fıkrasının (b) bendinde öngörülen ceza kesme koşullarının oluştuğu ancak, eşyanın gümrüklenmiş değeri kadar para cezası kararı alınmış ise de; 4458 sayılı Kanun’un anılan hükmünün 7190 sayılı Kanun’un 12. maddesiyle değiştirilen şeklinde, gümrüklenmiş değerinin onda biri kadar para cezası öngörülmüş olması ve vergi cezaları için de geçerli olan “lehe hükmün uygulanması” yolundaki Genel Ceza Hukuku ilkesi karşısında, yeniden verilen kararda bu hususun da gözetilmesi için kararın bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Yedinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY:
Davacı adına tescilli ihracat beyannamesi muhteviyatı eşyaların beyannamede FOB teslim şekliyle Lübnan’a gönderilmek üzere iken kırmızı hatta sevki suretiyle eşya ve mühimmat içerdiğinin tespiti üzerine, benzer olaylarda Gümrük Müdürlüklerine gönderilen Dışişleri Bakanlığı yazısıyla, 2011 yılı başında Libya’da yaşanan iç karışıklıklar sonucunda Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi tarafından kabul edilen 1970 sayılı Karar’ın 9 ila 13. maddelerine istinaden, anılan ülkeye her türlü silah, mühimmat ile bağlantılı malzemelerin tedarik edilmesinin yasaklanmasının kararlaştırıldığı, bilahare 1973 sayılı Kararla ambargo kararının güçlendirilmesi amacıyla Libya’ya bu malzemelerin transit geçişine izin verilmemesinin istendiği, 2009 sayılı Karar ile bu ülkeye yapılacak tüm silah, mühimmat ve benzeri malzeme ihracının, ancak malzemenin son kullanıcısı ile kullanım amacının açıkça belirtildiği bir belge beraberinde BM Libya Yaptırımlar Komitesi’nin onay sürecinden geçirilmesi suretiyle gerçekleştirilmesinin mümkün olduğu ve ihracatçı firmanın ihraç etmek istediği av tüfeği ihracatının da aynı prosedüre tabi tutulması zorunluluğu bulunduğunun bildirilmesi nedeniyle, Gümrük Makamlarına yurt içinden alınacak izin yazılarının ibrazı gerektiği işlem sebebinde belirtilerek, buna aykırı davranıldığından bahisle davacı hakkında 4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 235. maddesinin 2. fıkrasının (b) bendi uyarınca para cezası kararı alınmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 235. maddesinin 2. fıkrasının (b) bendinde yer alan; “Eşyanın ihracı, lisansa, şarta, izne, kısıntıya veya belli kuruluşların vereceği uygunluk veya yeterlilik belgesine tabi olduğu halde uygunluk ve yeterlilik belgesine tabi değilmiş veya belge alınmış gibi beyan edildiğinin tespit edilmesi halinde, eşyanın gümrüklenmiş değeri kadar” idari para cezası verileceğine ilişkin hüküm; 24/10/2019 tarih ve 7190 sayılı Kanun’un 12. maddesiyle, “Eşyanın ihracı, belli kuruluşların vereceği ve gümrük idaresine ibrazı veya beyanı zorunlu olan lisans, izin, uygunluk belgesi veya bu belgeler yerine geçen bilgiye bağlı olmasına rağmen, eşya belge veya bilgiye tabi değilmiş ya da belge veya bilgi alınmış gibi beyanda bulunulduğunun tespit edilmesi hâlinde, gümrüklenmiş değerinin onda biri kadar” idari para cezası verileceği şeklinde değiştirilerek 07/11/2019 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Dosyanın incelenmesinden; davacı adına tescilli serbest dolaşıma giriş beyannamesiyle eşyanın gideceği ülkenin “Lübnan” olarak beyan edilmesine rağmen, söz konusu eşyaların muayenesinde silah ve mühimmat içerdiği tespit edilmiş olması karşısında, olayda söz konusu eşyalar için gerekli izinlerin alınmadığı, 4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 235. maddesinin 2. fıkrasının (b) bendinde öngörülen ceza kesme koşullarının oluştuğu; ancak, eşyanın gümrüklenmiş değeri kadar para cezası kararı alınmış ise de; 4458 sayılı Kanun’un anılan hükmünün 7190 sayılı Kanunun 12’nci maddesiyle değiştirilen şeklinde, gümrüklenmiş değerinin onda biri kadar para cezası öngörülmüş olması ve vergi cezaları için de geçerli olan “lehe hükmün uygulanması” yolundaki Genel Ceza Hukuku ilkesi karşısında, yeniden verilecek kararda bu hususun gözetilmesi gerekmektedir.