Danıştay 6. Daire, Esas No: 2020/10903, Karar No: 2021/3711

TEMYİZ EDEN (DAVALILAR) :
1- … Büyükşehir Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …
2- … Belediye Başkanlığı – …
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACI) : … Ticaret A. Ş.
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN ÖZETİ : … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: … tarih ve … sayılı Tekirdağ Büyükşehir Belediye Meclisi kararı ile belirlenen Malkara Belediye Başkanlığı 2018 yılı katı atık toplama ve taşımaya ilişkin evsel katı atık ücret tarifesinin marketlere ilişkin kısmının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararda; katı atıkların toplanması ve taşınması aşamalarının da dahil olduğu katı atıkların bertaraf sürecine ilişkin giderlerin içinde yer aldığı toplam maliyet unsurlarına göre belirlenecek ücretin, 2872 sayılı Kanunun 11/11. maddesi ve 5216 sayılı Kanun’un 7/1-i maddesi gereğince Tekirdağ Büyükşehir Belediye Meclisi’nce belirlenmesi gerekirken İlçe Belediyesince toplama ve taşıma maliyet unsurları dikkate alınarak hazırlanmış tarifenin Tekirdağ Büyükşehir Belediyesince onanmasıyla yetinildiğinin görüldüğü, katı atıkların toplanması aşamasından bertaraf edilmesi aşamasına kadarki sürecin ve oluşacak maliyetin bir bütün olduğu dikkate alındığında, katı atık ücretlerine ilişkin tarifenin belirlenmesi aşaması ile başlayan ve tahakkuk ettirilen bedellerin abonelerden su faturaları ile tahsil edilmesi ile sonlanan süreçte Büyükşehir Belediyelerinin yetkili ve sorumlu olduğu açık olduğundan; Malkara Belediyesi tarafından hazırlanıp Tekirdağ Büyükşehir Belediye Meclisi tarafından onaylanan dava konusu tarifenin marketlere ilişkin kısmında hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.

Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının özeti: İstinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının hukuka ve usule uygun olduğu ve istinaf dilekçelerinde ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENLERİN İDDİALARI :
1- Davalı … Büyükşehir Belediye Başkanlığı tarafından; 5216 sayılı Kanunun “toplama-taşıma” ile “bertaraf” sürecindeki hizmetleri birbirinden ayırdığı, “toplama-taşıma” hizmeti hususunda ilçe belediyelerinin görevli olduğu, bu durumun bertaraf hizmetinin bir bütün olarak değerlendirilmesi gerektiği anlamına gelmediği, tarifenin büyükşehir belediye başkanlığı tarafından kabul edildiği, ilçe belediyesi tarafından büyükşehir belediyesine sunulan verilerin incelenerek tarifenin büyükşehir belediye meclisi tarafından karara bağlandığı ileri sürülmektedir.
2- Davalı … Belediye Başkanlığı tarafından; davanın adli yargıda görülmesi gerektiği, husumetin Malkara Belediyesine yöneltilmesinin usule aykırı olduğu, davanın süresinde açılmadığı, dava konusu tarife ile belirlenen ücretlerin tahsilatlarında yaşanabilecek karışıklığı ve vatandaş mağduriyetlerin önlenmesi adına dava konusu tarifenin usul ve yasaya uygun olduğu, 5216 sayılı Kanunun “toplama-taşıma” ile “bertaraf” sürecindeki hizmetleri birbirinden ayırdığı, “toplama-taşıma” hizmeti hususunda ilçe belediyelerinin görevli olduğu, bu durumun bertaraf hizmetinin bir bütün olarak değerlendirilmesi gerektiği anlamına gelmediği, dava konusu tarifenin mevzuata uygun olarak belirlendiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ … DÜŞÜNCESİ : Temyiz istemlerinin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, dosyanın tekemmül ettiği görüldüğünden, yürütmenin durdurulması istemi hakkında karar verilmeksizin, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:

MADDİ OLAY :
Malkara Belediye Başkanlığı tarafından, 2018 yılı katı atık toplama ve taşımaya ilişkin evsel katı atık ücret tarifesi hazırlanarak Tekirdağ Büyükşehir Belediyesine gönderilmiştir.
Dava konusu … tarih ve … sayılı Tekirdağ Büyükşehir Belediye Meclisi kararı ile Malkara Belediye Başkanlığı tarafından hazırlanan 2018 yılı katı atık toplama ve taşımaya ilişkin evsel katı atık ücret tarifesi aynı şekilde kabul edilmiştir.
Bunun üzerine bakılan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
10/07/2004 tarihli 5216 sayılı Büyükşehir Belediye Kanununun “Büyükşehir, İlçe ve İlk Kademe Belediyelerinin Görev ve Sorumlulukları” başlıklı 7. maddesinin birinci fıkrasının (i) bendinde; büyükşehir katı atık yönetim plânını yapmak, yaptırmak; katı atıkların kaynakta toplanması ve aktarma istasyonuna kadar taşınması hariç katı atıkların ve hafriyatın yeniden değerlendirilmesi, depolanması ve bertaraf edilmesine ilişkin hizmetleri yerine getirmek, bu amaçla tesisler kurmak, kurdurmak, işletmek veya işlettirmek; sanayi ve tıbbî atıklara ilişkin hizmetleri yürütmek, bunun için gerekli tesisleri kurmak, kurdurmak, işletmek veya işlettirmek; deniz araçlarının atıklarını toplamak, toplatmak, arıtmak ve bununla ilgili gerekli düzenlemeleri yapmak Büyükşehir Belediyesi’nin görevleri arasında sayılmış, aynı maddenin üçüncü fıkrasının (a) bendinde; Kanunlarla münhasıran büyükşehir belediyesine verilen görevler ile birinci fıkrada sayılanlar dışında kalan görevleri yapmak ve yetkileri kullanmak, (b) bendinde; Büyükşehir katı atık yönetim plânına uygun olarak, katı atıkları toplamak ve aktarma istasyonuna taşımak ilçe ve ilk kademe belediyelerinin görev ve yetkileri arasında olduğu hükmüne yer verilmiştir.
2872 sayılı Çevre Kanununun 11. maddesinin 11. fıkrasında; büyükşehir belediyeleri ve belediyelerin evsel katı atık bertaraf tesislerini kurmak, kurdurmak, işletmek veya işlettirmekle yükümlü oldukları, bu hizmetten yararlanan ve/veya yararlanacakların, sorumlu yönetimlerin yapacağı yatırım, işletme, bakım, onarım ve ıslah harcamalarına katılmakla yükümlü oldukları, bu hizmetten yararlananlardan, belediye meclisince belirlenecek tarifeye göre katı atık toplama, taşıma ve bertaraf ücreti alınacağı, ve bu fıkra uyarınca tahsil edilen ücretlerin katı atıkla ilgili hizmetler dışında kullanılamayacağı hükümlerine yer verilmiştir.
2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş ve İşleyişi Hakkında Kanunun 10. maddesinin birinci fıkrasında, görev uyuşmazlığı çıkarma; adli ve idari yargı merciinde açılmış olan davada ileri sürülen görev itirazının reddi üzerine, görev konusunun incelenmesinin Uyuşmazlık Mahkemesinden istenmesi olarak tanımlanmış; ikinci fıkrasında, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarma, öncelikle görev itirazının idari yargı yerlerinde dilekçe ve savunma evresi tamamlanmadan yapılmış olması ve yargı yerlerinin de kendilerinin görevli olduklarına karar vermiş bulunmaları şartına bağlanmış, üçüncü fıkrasında, görev itirazının yargı merciince yerinde görülerek görevsizlik kararı verilmesi halinde, görev konusunun Uyuşmazlık Mahkemesince incelenebilmesi, temyizen bu kararın bozulmuş ve yargı merciince de bozmaya uyularak görevli olduğuna karar verilmiş bulunmasına bağlı olduğu belirtilmiş, anılan Kanunun “Yargı merciince yapılacak işlemler” başlıklı 12. maddesinde ise, “Görev itirazında bulunan kişi veya makam, itirazın reddine ilişkin kararın verildiği tarihten, şayet bu kararın tebliği gerekiyorsa tebliğ tarihinden, itiraz yolu açık bulunan ceza davalarında ise ret kararının kesinleştiği tarihten başlayarak onbeş gün içinde, uyuşmazlık çıkarılmasını istemeye yetkili makama sunulmak üzere iki nüsha dilekçeyi itirazı reddeden yargı merciine verir.
Bu yargı mercii, dilekçenin bir nüshasını ve varsa eklerini yedi gün içinde cevabını bildirmesi için diğer tarafa tebliğ eder. Tebligat yapılan taraf, süresi içinde bu yargı merciine cevabını bildirmezse, cevap vermekten vazgeçmiş sayılır.
Yargı mercii, itiraz dilekçesi üzerine verdiği itirazı ret kararını kaldırarak görevsizlik kararı vermediği takdirde; yetkili makama sunulmak üzere kendisine verilen dilekçeyi, alınan cevabı ve görevsizlik itirazının reddine ilişkin kararını, dava dosyası muhtevasının onaylı örnekleriyle birlikte uyuşmazlık çıkarmak isteminde bulunmaya yetkili makama gönderir.” düzenlemesine yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Yukarıda yer verilen 2247 sayılı Kanun hükümlerinin değerlendirilmesinden; adli veya idari merciilerinde açılan davalarda, görev itirazında bulunulması halinde, başkaca bir usuli işlem yapılmadan ve dosyanın esasına girilmeden, görev itirazı hakkında bir karar verilmesi ve itirazın reddedilmesi halinde bu kararın tebliğ edilerek görev itirazında bulunan kişi veya makama görev uyuşmazlığı çıkarma olanağı tanınması gerektiği açıktır.
Dosyanın incelenmesinden; dava dilekçesinin davalı idarelerden Malkara Belediye Başkanlığına 18/02/2019 tarihinde tebliğ edildiği, Malkara Belediye Başkanlığınca verilen cevap dilekçesinin 19/03/2019 tarihinde … Asliye Hukuk Mahkemesi kaydına girdiği ve cevap dilekçesinde adli yargının görevli olduğu iddia edilerek görev itirazında bulunulduğu, İdare Mahkemesince “görevlilik kararı” alınarak taraflara tebliğ edilmeden dosyanın esası hakkında karar verildiği anlaşılmaktadır.
Bu durumda; görev itirazında bulunulması halinde öncelikle 2247 sayılı Kanun hükümleri gereğince görev itirazının karara bağlanması, uyuşmazlığın görüşülüp çözümlenmesinde idari yargı yerinin görevli olduğu kanaatine varılıyorsa öncelikle İdare Mahkemesince “görevlilik kararı” verilmesi, görevlilik kararının tebliği üzerine ilgilinin başvurusu üzerine yetkili makamca görev uyuşmazlığı çıkarılması halinde görev uyuşmazlığının sonucu beklenerek ya da uyuşmazlık çıkarılması için tanınan 15 günlük süre içinde uyuşmazlık çıkarılması için başvurulmaması halinde, anılan süre geçtikten sonra, uyuşmazlığın esasının görüşülmesi gerektiğinden, davalı idarelerden Malkara Belediye Başkanlığı tarafından verilen cevap dilekçesinde görev itirazında bulunulduğu görüldüğünden, görev itirazı üzerine 2247 sayılı Kanunda öngörülen süreç işletilmeden yani görevlilik kararı verilmeden İdare Mahkemesince dosyanın esası hakkında karar verilmesi nedeniyle İdari Dava Dairesince, İdare Mahkemesi kararının kaldırılarak dosya hakkında yeniden karar verilmek üzere dosyanın İdare Mahkemesine gönderilmesine karar verilmesi gerekirken, dava konusu işlemin iptali yolunda verilen İdare Mahkemesi kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun reddi yolundaki temyize konu İdari Dava Dairesi kararında hukuki isabet görülmemiştir.