Danıştay 7. Daire, Esas No: 2021/1550, Karar No: 2021/3049

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : … İç ve Dış Ticaret Anonim Şirketi
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVALI) : … Bakanlığı …
VEKİLİ : Hukuk Müşaviri …

İSTEMİN KONUSU:… Vergi Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacının 01/01/2007 tarihinden itibaren gerçekleşen fiili ithalatları nedeniyle aldığı kontrol belgeleri için ödediği 1.797.668,06 TL çevre katkı payının iadesi istemiyle yapmış olduğu başvurusunun reddi yolundaki işlemin iptali ile fazladan ödenen tutarın yasal faiziyle birlikte iadesi istemiyle dava açılmıştır.
İlk Derece Mahkemesi Kararının Özeti: Olayda, 2872 sayılı Çevre Kanunu’nun 13/05/2006 tarih ve 26167 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 5491 sayılı Kanun ile değişik 18. maddesiyle, çevre kirliliğinin önlenmesi, çevrenin iyileştirilmesi ve çevre ile ilgili yatırımların desteklenmesi amacıyla, ithaline izin verilen kontrole tabi yakıt ve atıkların CIF bedelinin yüzde biri ile hurdaların CIF bedelinin binde beşi oranında çevre katkı payı tahsil edilmesi gerektiği ve sayılan gelirlerin tahsili ve bütçede öngörülen ödeneklerin kullanımı ile ilgili usul ve esasların Maliye Bakanlığı’nın uygun görüşü üzerine Bakanlıkça çıkarılacak Yönetmelikte düzenleneceğinin hüküm altına alındığı, bu kapsamda 13/05/2006 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere 03/04/2007 tarih ve 26482 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Çevre Gelirlerinin Takip ve Tahsili ile Tahsilat Karşılığı Öngörülen Ödeneğin Kullanımı Hakkında Yönetmelikle düzenleme yapıldığı, Danıştay Altıncı Dairesinin 2007/4482 Esasında Yönetmeliğin 6.maddesinin 1/a-1 bendinin 1. ve 2. cümleleri ile 6. maddesinin 1/a-2 bendinin ve 20. maddesinin iptali istemiyle açılan davada, anılan maddelerin yürütmesinin durdurulmasına karar verildiği belirtilerek, ödenmesi istenilen çevre katkı payının Yönetmeliğin yayım tarihi olan 03/04/2007 gününden sonra 04/04/2007-02/07/2008 tarihleri arasında fiilen gerçekleştirilen ithalatların gümrük beyannamelerinde yer alan CIF bedelleri üzerinden hesaplandığı, davalı idare tarafından dosyaya sunulan uygunluk belgelerinin 2007 ve 2008 yıllarına ait olduğu anlaşıldığından anılan Kanun’a uygun olarak yapılan söz konusu çevre katkı payı tahakkuk ve tahsil işlemlerinde hukuka aykırılık görülmediği gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Kontrol belgeleri uyarınca yapılan çevre katkı payı ödemelerine dayanak teşkil eden Yönetmelik hükümleri yargı kararıyla iptal edildiğinden, dava konusu işlemde hukuka uygunluk olmadığı ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : İstemin reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’IN DÜŞÜNCESİ : Mahkemece her ne kadar, 2872 sayılı Kanun’un 18. maddesine uygun olarak yapılan çevre katkı payı tahsil işlemlerinin hukuka aykırı görülmediği gerekçesiyle davanın reddine karar verildiği anlaşılmakta ise de, ödenen çevre katkı paylarının alınan kontrol belgeleri uyarınca proforma faturalarda yer alan tutarlar üzerinden hesaplanarak ödendiği, bu hususun davalı idarenin 09/08/2017 tarihli temyiz dilekçesinde “davacı tarafından fazla yatırılan CIF bedelleri toplamı 130.775,49 $’dır” şeklinde belirtildiği görüldüğünden, Kanunen ödenmesi gerekenden fazla çevre katkı payı ödenip ödenmediği hususu açıklığa kavuşturulmadan verilen kararın bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Yedinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:

MADDİ OLAY :
Davacı, 01/01/2007 tarihinden sonraki çevre katkı payına tabi ithalatlarında 2872 sayılı Çevre Kanunu’nun 18. maddesi ve 03/04/2007 tarih ve 26482 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Çevre Gelirlerinin Takip ve Tahsili ile Tahsilat Karşılığı Öngörülen Ödeneğin Kullanımı Hakkında Yönetmelik hükümlerine göre aldığı kontrol belgeleri uyarınca ödediği çevre katkı paylarının anılan Yönetmeliğin tahsilata dayanak maddelerinin Danıştay Kararı ile yürütmesinin durdurulduğunu ve yasal dayanaktan yoksun kaldığını ileri sürerek iadesini istemiş, talebin reddi üzerine de bu işlemin iptali ile ödenen tutarın yasal faiziyle birlikte iadesi istemiyle dava açmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT :
2872 sayılı Çevre Kanunu’nun 13/05/2006 tarih ve 26167 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 5491 sayılı Kanun ile değişik 18. maddesinde; çevre kirliliğinin önlenmesi, çevrenin iyileştirilmesi ve çevre ile ilgili yatırımların desteklenmesi amacıyla, ithaline izin verilen kontrole tabi yakıt ve atıkların CIF bedelinin yüzde biri ile hurdaların CIF bedelinin binde beşi oranında çevre katkı payı tahsil edileceği, tahsil edilen bu tutarların, ilgililerce en geç ertesi ayın onbeşine kadar ilgili mal saymanlıkları hesabına aktarılacağı, bu maddede sayılan gelirlerin tahsilatında 6183 sayılı Kanun hükümlerinin uygulanacağı, yukarıda sayılan gelirlerin tahsili ve bütçede öngörülen ödeneklerin kullanımı ile ilgili usul ve esasların Maliye Bakanlığı’nın uygun görüşü üzerine Bakanlıkça çıkarılacak Yönetmelikle belirleneceği hükmüne yer verilmiştir.
Maddede verilen yetki uyarınca hazırlanan 03/04/2007 tarih ve 26482 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Çevre Gelirlerinin Takip ve Tahsili ile Tahsilat Karşılığı Öngörülen Ödeneğin Kullanımı Hakkında Yönetmelik yürürlüğe girmiştir. Anılan Yönetmeliğin 5. maddesinde, Kanun’un 18. maddesine paralel olarak ithaline izin verilen kontrole tabi yakıt ve atıkların CIF bedelinin yüzde biri ile hurdaların CIF bedelinin binde beşi oranında çevre katkı payı alınacağı belirtilmiş, 6. maddesinde, bu katkı paylarının tahsil usulü düzenlenmiştir. Buna göre, 6. maddenin 1/a-1. bendinin 1. cümlesinde, ithaline izin verilen kontrole tabi yakıt, atık veya hurda ithalinde; Kontrol Belgesi ile yakıt, atık veya hurda (uygunluk yazısı verilenler hariç) ithal eden firma tarafından, ihracatçı firmadan alınan proforma faturadaki CIF bedeli üzerinden bu Yönetmeliğin 5. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde belirtilen oranda paranın yatırıldığı günün Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası döviz satış kuru üzerinden hesaplanan Yeni Türk Lirası karşılığının ilgili muhasebe birimine bütçe geliri kaydedilmek üzere ödeneceği ve alındı belgesinin Bakanlığa ibraz edileceği, 2. cümlesinde, çevre katkı payına ilişkin tahsilat karşılığı verilen alındı belgesi, ithalatçı firma tarafından Bakanlığa ibraz edilmeden Bakanlıkça ithale konu mal için Kontrol Belgesi verilmeyeceği; anılan 6. maddenin 1/a-2. bendinde, ithaline izin verilen kontrole tabi yakıt, atık veya hurdayı ithal eden firma tarafından, ihracatçı firmadan alınan proforma faturadaki CIF bedeli üzerinden ödenen meblağ ile Kontrol Belgesinin veya uygunluk yazısının kapatılması esnasında sunduğu gerçek faturadaki CIF bedeli arasında fark olması halinde, oluşan farkın Yönetmeliğin 5. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde belirtilen oranda paranın yatırıldığı günün Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası döviz satış kuru üzerinden hesaplanan Yeni Türk Lirası karşılığının, Bakanlığa sunulan Kontrol Belgesinin veya uygunluk yazısının kapatılması sırasında ilgili muhasebe birimince tahsil edileceği ve bütçeye gelir kaydedileceği, muhasebe birimince çevre katkı payı olarak ihracatçı firmadan alınan proforma fatura ile gerçek fatura arasındaki tutarın tahsili sırasında verilen alındı belgesinin, ithalatçı firma tarafından Bakanlığa ibraz edilmeden Bakanlıkça ithale konu mal için alınan Kontrol Belgesi veya uygunluk yazısının kapatılmayacağı belirtilmiştir. Anılan Yönetmeliğin “Yürürlük” başlıklı 20. maddesinde, Maliye Bakanlığının ve Sayıştayın görüşü alınarak hazırlanan Yönetmeliğin 13/05/2006 tarihinden geçerli olmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe gireceği düzenlemesi yer almıştır.
Ancak, 03/04/2007 tarih ve 26482 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Çevre Gelirlerinin Takip ve Tahsili ile Tahsilat Karşılığı Öngörülen Ödeneğin Kullanımı Hakkında Yönetmeliğin 6. maddesinin 1/a-1 bendinin 1. ve 2. cümleleri ile 6. maddesinin 1/a-2 bendinin tamamının ve yürürlüğü düzenleyen 20. maddesinin iptali istemiyle açılan davada, söz konusu maddelerden 6. maddenin 1/a-1 bendinin 1. cümlesindeki “proforma faturadaki CIF bedeli” ibaresi ile 2. cümlesi olan “Çevre katkı payına ilişkin tahsilat karşılığı verilen alındı belgesi, ithalatçı firma tarafından Bakanlığa ibraz edilmeden Bakanlıkça ithale konu mal için Kontrol Belgesi verilmez.” ibaresinin tamamı, 6. maddesinin 1/a-2 bendinin tamamı, 20. maddesinin “13/05/2006 tarihinden geçerli olmak üzere” bölümü, Danıştay Altıncı Dairesinin 23/12/2009 tarih ve E:2007/4482, K:2009/12666 sayılı kararıyla iptal edilmiş, bu kararın temyizi üzerine Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 16/12/2011 tarih ve E:2010/2056, K:2011/1585 sayılı kararıyla onanarak kesinleşmiştir.
Öte yandan; davalı idarece, 19/03/2009 tarih ve 27174 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Çevre Gelirlerinin Takip ve Tahsili ile Tahsilat Karşılığı Öngörülen Ödeneğin Kullanımı Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ile düzenleme yapılarak Yönetmeliğin 6. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinin değiştirilerek, ithale konu kontrole tabi yakıt, atık veya hurda ithalinde; 1) Malın ithalatı esnasında; Gümrük idaresine sunulan gümrük beyannamesinde belirtilen CIF bedeli üzerinden Yönetmeliğin 5. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde belirtilen oranda çevre katkı payının, ilgili muhasebe birimi hesaplarına bütçe geliri kaydedilmek üzere ödeneceği, 2) Çevre katkı payının yatırıldığına dair belgenin beyannameye eklenmesinin ve Gümrük idaresine ibraz edilmesinin zorunlu olduğu, 3) Çevre katkı payının tahsili gerçekleştirildikten sonra Gümrük Mevzuatı çerçevesinde ithale konu malın ithaline izin verileceği, 4) Çevre katkı payına ilişkin tahsilat karşılığı verilen alındı belgesi ve gümrük giriş beyannamesinin ithalatçı tarafından onaylı suretlerinin ithalatın gerçekleştirildiği ayı takip eden ayın sonuna kadar Bakanlığa ibraz edileceği, Bakanlıkça inceleme işlemlerinin bir ay içinde sonuçlandırılacağı, 5) Çevre katkı payını yatırmayan veya yatırdığını belgelemeyen ithalatçıların, kontrole tabi yakıt, atık ve hurda ithalatı için düzenlenen yazı veya belgelerinin iptal edileceği ve yeni belge düzenlenmeyeceği, ancak, yükümlülüklerin yerine getirilmesi ve Bakanlıkça uygun görülmesi halinde yeni taleplerin değerlendirileceği şeklinde düzenlenmiş, yine yürütmesi durdurulan 20. maddede yer alan “13/05/2006 tarihinden geçerli olmak üzere” ibaresi yürürlükten kaldırılmıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Mahkemenin, 2872 sayılı Kanun’un 18. maddesine uygun olarak yapılan çevre katkı payı tahakkuk ve tahsil işlemlerinde hukuka aykırılık görülmediği yolundaki tespit yerinde ise de; yukarıda sözü edilen yargı kararlarına göre, çevre katkı paylarının proforma faturaya göre değil, fiili ithal tarihi itibariyle beyan edilen CIF değeri üzerinden hesaplanması gerekmektedir. Oysa davacının almış olduğu kontrol belgeleri uyarınca, fiili ithalatlarına ilişkin çevre katkı paylarını proforma faturalarda yer alan tutarlar üzerinden hesaplayarak ödediği ve bu hususun dosya kapsamında yer alan davalı idarenin 09/08/2017 tarihli temyiz dilekçesinde “iş bu dilekçemiz ekinde sunduğumuz icmal tablosundan da anlaşılacağı üzere, davacı tarafından yatırılan CIF bedelleri toplamı, 1.421.244,72 $ olup gerçekleşen CIF bedelleri toplamı ise 1.290.469,23 $’dır. Bu doğrultuda, davacı tarafından fazla yatırılan CIF bedelleri toplamı 130.775,49 $’dır.” şeklinde belirtildiği anlaşılmaktadır.
Bu durumda, davalı idarece de fazla yatırıldğı kabul edilen tutarın iade edilip edilmediği, davacının Kanunen ödemesi gerekenden fazla çevre katkı payı ödeyip ödemediği hususu açıklığa kavuşturulmadan verilen kararda hukuki isabet görülmemiştir.