Danıştay 8. Daire, Esas No: 2018/3405, Karar No: 2021/3830

DAVACI : …
VEKİLİ : Av. …
DAVALILAR : 1. … Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …
2. … Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …

DAVANIN KONUSU :
1- Doktor öğretim üyesi olarak görev yapan davacı tarafından, 27.4.2018 tarihinde yaptığı doçentlik başvurusunun reddi işlemi ile
2- bu işlemin dayanağı olan “Üniversitelerarası Kurulca Kabul Edilen Yabancı Diller” başlıklı kararın birinci paragrafının iptali ve yürütmenin durdurulması istemidir.

DAVACININ İDDİALARI:
04.09.2014 tarihinde Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü’nden Eğitim Yönetimi ve Politikası Anabilim Dalı Eğitim Ekonomisi ve Planlaması doktora programından mezun olduğu, 05.02.2016 tarihinde Gaziosmanpaşa Üniversitesi’nde doktor öğretim üyesi olduğu ve halen devam ettiği, yabancı dilinin Danca (Danimarka) olduğu ve 12.11.2006 tarihli KPDS’den 62 puan aldığı, 12.04.2018 tarihinde Üniversitelerarası Kurul Başkanlığı’nın sitesinde 2018 yılı Nisan dönemi Doçentlik Başvuru Kılavuzu’nun yayınlandığı, buna göre 26.04.2018 tarihinde internet ortamından başvuru yapmak istediğinde yabancı dilinin kabul edilmediği gerekçesiyle başvurusunu tamamlayamadığı, 27.04.2018 günü kuruma e-mail göndererek sorununun düzeltilmesini istediği, gelen cevapta Üniversitelerarası Kurul’un internet sayfasında dil ile ilgili duyurunun yapıldığının bildirildiği, bu diller arasında Danca’nın bulunmaması nedeniyle başvurusunun kabul edilmediği, dil ile ilgili duyurunun kendi başvurusundan sonra yapıldığı, Doçentlik Yönetmeliği’nde dil ile ilgili bir sınırlandırmanın bulunmadığı, başvuru kılavuzunda YÖK tarafından geçerliliği kabul edilen sınavlardan alınan puan ile başvuru yapılacağının belirtildiği, KPDS’nin YÖK tarafından tanındığı, 2014 yılındaki doktora sınavını da bu dil ile verdiği öne sürülmektedir.

DAVALI İDARELERİN SAVUNMALARI :
… BAŞKANLIĞININ SAVUNMASI: 2547 sayılı Kanun’un emredici hükümleri çerçevesinde doçentlik başvurularında kabul edilecek yabancı dillerin belirlenmesi noktasında Yükseköğretim Kurulu’nun açıkça yetkili olduğu, bu yöndeki takdir yetkisinin de kamu yararı ve hizmet gereklerine uygun olarak kullanıldığı, doçent adaylarının hakimiyetinin olmasının beklenildiği yabancı dillerin dünya üzerindeki kullanım yaygınlığının önemli olduğu, dünyada Çince’yi 1.300.000.000, İngilizce’yi 427.000.000, İspanyolca’yı 266.000.000, Arapça’yı 181.000.000, Rusça’yı 158.000.000, Japonca’yı 124.000.000, Almanca’yı 121.000.000, Fransızca’yı 116.000.000, Farsça’yı 110.000.000, Yunanca’yı yaklaşık 25.000.000 insanın konuştuğu, Danca dilini ise dünya üzerinde sadece 5,5 milyon insanın konuştuğu, akademisyenlerin Dünya üzerindeki yaygın yabancı dillerdeki literatürü daha sağlıklı bir şekilde takip edebilme ve o alandaki literatürden maksimum seviyede faydalanabilmesi, yabancı araştırmacılarla daha fazla ortak yayın yapabilmesi, dünya üzerindeki yaygın dillerde makale vb. yayınlarını üretip prestijli dergilerde yayınlatabilmesi için yaygın dillerin belirlendiği, davacı tarafından da Danca dilinin hangi gerekçelerle kabul edilecek yabancı diller arasında yer alması gerektiğinin açıklanamadığı, düzenlemenin hukuka uygun olarak takdir yetkisi çerçevesinde tesis edildiği savunulmaktadır.

… BAŞKANLIĞININ SAVUNMASI: Doçentlik Yönetmeliği gereği yabancı dillerin YÖK tarafından belirlendiği, davacı tarafından Kurul’a doçentlik başvuru sistemi üzerinden bir başvuru yapılmadığı gibi, belgeleri ve başvuru dosyasını Kurul’a teslim ettiğine dair bir kayda da rastlanmadığı, davacının Danca dilinden almış olduğu belge ile başvurusunun kabulüne ilişkin talebinin yeni bir idari işlem tesisi niteliğinde olduğu, 06.03.2018 tarihinde 2547 sayılı Kanun’un 24. maddesinde değişiklik yapıldığı ve bunun sonucunda 15.04.2018 tarihinde Doçentlik Yönetmeliği’nin yayınlandığı, 2547 sayılı Kanun’da değişiklik yapılması nedeniyle 09.04.2018 günlü yazı ile YÖK Başkanlığı’ndan doçentlik başvurusu için hangi merkezi yabancı dil sınavlarının kabul edileceğinin sorulduğu, 18.04.2018 günlü cevabi yazıda anılan Kanun değişikliğine kadar ilgili mevzuat gereği kabul edilen merkezi yabancı dil sınavları ve sınav belgelerinin uygulanması ve geçerliliklerinin devam etmesine, YÖK veya Üniversitelerarası Kurul’un kabul ettiği yabancı dillerin bundan sonraki doçentlik başvurularında da kabul edilmesine, ÖSYM Başkanlığı tarafından yapılmış merkezi yabancı dil sınavlarında süre sınırının aranmamasına karar verildiğinin bildirildiği, ilgili yazı doğrultusunda Nisan 2018 dönemi Üniversitelerarası Kurulca Kabul Edilen Yabancı Diller’in açıklandığı, davacının gerek manuel gerek sistem üzerinden herhangi bir başvurusunun bulunmadığı, davacının belirtilen yabancı dillerden biri ile yine doçentlik başvurusunda bulunabileceği, dava konusu kararın Doçentlik Yönetmeliği ve YÖK Yürütme Kurulu Kararı uyarınca alındığı, işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ: …
DÜŞÜNCESİ : İsteminin reddi gerektiği düşünülmektedir.

DANIŞTAY SAVCISI : …
DÜŞÜNCESİ : Dava doktor öğretim üyesi olarak görev yapan davacının, 27/04/2018 tarihinde yaptığı doçentlik başvurusunun, seçtiği yabancı dilin (Danca) doçentlik başvurularında kabul edilmediği gerekçesiyle reddine ilişkin işlem ile bu işlemin dayanağı olan ve Üniversitelerarası Kurul Başkanlığı’nın internet sayfasında yayımlanan “Üniversitelerarası Kurulca Kabul Edilen Yabancı Diller” başlıklı kararının iptali istemiyle açılmıştır.
2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu’nun, 06/03/2018 tarih ve 30352 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 7100 sayılı Kanun ile değiştirilmeden önceki hükümleri değerlendirildiğinde;
2547 sayılı Kanunun “Doçentlik sınavı” başlıklı 24. maddesinin 1. fıkrasının (b) bendinin (3) numaralı alt bendinde, “Yükseköğretim Kurulunun belirlediği kıstaslar çerçevesinde yapılan merkezi yabancı dil sınavında başarılı olmak. Bu sınavın, adayın bilim dalı ile ilgili olması şartı aranmaz. Bilim alanı bir yabancı dille ilgili olanlar bu sınavı başka bir yabancı dilde vermek zorundadırlar.”; son fıkrasında, “Doçentlik sınavına ilişkin esas ve usuller, Üniversitelerarası Kurulun görüşü alınmak suretiyle Yükseköğretim Kurulu tarafından çıkarılacak yönetmelikle belirlenir.” hükmüne yer verildiği,
11. maddesinin Üniversitelerarası Kurul’un görevlerini düzenleyen (b) bendinin (6) numaralı alt bendinde ise, ” Doçentlik sınavlarını düzenlemek ve ilgili yönetmelik gereğince doçent adaylarının yayın ve araştırmalarının değerlendirilmesi ve doçentlik sınavı ile ilgili esasları tespit etmek ve jürileri seçmek, ” hükmünün yer aldığı görülmektedir.
2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu’nun, 06/03/2018 tarih ve 30352 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 7100 sayılı Kanun ile değişik haline gelince;
“Doçentlik ve atama” başlıklı 24. maddesinin (a) bendinde, doçentlik başvuruları için aşağıdaki şartların aranacağı belirtildikten sonra, anılan bendin (2) numaralı alt bendinde; “Yükseköğretim Kurulu tarafından belirlenen merkezî bir yabancı dil sınavından en az elli beş puan veya uluslararası geçerliliği Yükseköğretim Kurulu tarafından kabul edilen bir yabancı dil sınavından buna denk bir puan almış olmak; doçentlik bilim alanının belli bir yabancı dille ilgili olması halinde ise bu sınavı başka bir yabancı dilde vermek.” hükmüne yer verildiği,
11. maddesinin Üniversitelerarası Kurul’un görevlerini düzenleyen (b) bendinin (6) numaralı alt bendinde ise, “Doçentlik başvurularında ilgili bilim veya sanat alannda jüriler oluşturarak adayların yayın ve çalışmalarını Yükseköğretim Kurulu tarafından belirlenen esas ve usuller kapsamında değerlendirip, yeterli yayın ve çalışmaya sahip olan adaylara doçentlik unvanı vermek,” hükmünün getirildiği görülmüştür.
Öte yandan, 2547 sayılı Kanunun “Yönetmelikler” başlıklı 65. maddesinin (a) bendinin (4) numaralı alt bendinde, bu kanun kapsamındaki yükseköğretim kurumlarında doktor öğretim üyeliğine, doçentlik ve profesörlüğe yükseltilme ve atanma işlemlerinin Yükseköğretim Kurulu tarafından çıkarılacak yönetmelikle düzenleneceği hükme bağlanmıştır.
Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı tarafından çıkarılan ve 15/04/2018 tarih ve 30392 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Doçentlik Yönetmeliği’nin “Başvuru zamanı şartları ve usulleri” başlıklı 4. maddesinin 2. fıkrasının (b) bendinde, Kanun hükmü doğrultusunda, doçentlik başvurusu için “Yükseköğretim Kurulu tarafından belirlenen merkezî bir yabancı dil sınavından en az elli beş puan veya uluslararası geçerliliği Yükseköğretim Kurulu tarafından kabul edilen bir yabancı dil sınavından buna denk bir puan almış olmak, doçentlik bilim alanının belli bir yabancı dille ilgili olması halinde ise bu sınavı başka bir yabancı dilde vermek,” koşulu aranacağı düzenlenmiştir.Üniversitelerarası Kurul Başkanlığı’nın 2018 yılı Nisan Dönemi için yaptığı “Üniversitelerarası Kurulca Kabul Edilen Yabancı Diller” başlıklı duyuruda da; yasal değişiklik öncesinde olduğu gibi, “doçentlik sınavı başvurularında kabul edilen yabancı dillerin, bütün alanlar için İngilizce, Almanca, Fransızca, İtalyanca, İspanyolca, Rusça, Arapça, Çince, Japonca, Yunanca ve Farsça olduğu ” şeklinde açıklamada bulunulmuştur.
Dosyanın incelenmesinden, 05/02/2016 tarihinden itibaren Gaziosmanpaşa Üniversitesi Eğitim Yönetimi Anabilim dalında doktor öğretim üyesi olarak görev yapan ve yabancı dili Danca (Danimarkaca) olup ve 12/11/2006 tarihli KPDS’den 62 puan almış olan davacının, 27/04/2018 tarihinde elektronik ortamda doçentlik başvurusu yapmak istediğinde, yabancı dil ile ilgili kısımda Danca dilini seçtiği için, “seçilen dilin Üniversitelerarası Kurul tarafından kabul edilmediği” uyarısıyla sistemin başvuruyu tamamlamasına onay vermediği, bunun üzerine davacının, e-mail göndererek durumu idareye sorduğu, e-mail yoluyla, Üniversitelerarası Kurul Başkanlığı internet sayfasında dille ilgili duyurunun yapıldığı cevabını aldığı,, başvurusunun kabul edilmemesine ilişkin işlem ile Üniversitelerarası Kurul Başkanlığı internet sayfasında duyurulan “Üniversitelerarası Kurulca Kabul Edilen Yabancı Diller” başlıklı kararın iptali istemiyle bu davayı açtığı anlaşılmıştır.
Yukarıda aktarılan yasal mevzuat uyarınca doçentlik için hangi dillerin kabul edileceği konusunda Yükseköğretim Kurulunun takdir yetkisinin bulunduğu, doçentlik için aranılan dillerin dünya üzerinde kullanım oranları dikkate alınarak belirlendiği, bunun ise akademisyenlerin yaygın yabancı dillerdeki literatürü takip edebilmek ve yabancı araştırmacılarla ortak yayın üretebilmek için gerekli olduğu, Danca dilinin (Danimarkaca) sadece 5.5 milyon kişi tarafından kullanıldığı dikkate alındığında tesis edilen işlemlerde hukuka ayrılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Açıklanan nedenlerle, davanın reddi gerektiği, düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Sekizinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

HUKUKİ SÜREÇ :
Dava, 27.4.2018 tarihinde yaptığı doçentlik başvurusunun reddi işlemi ile bu işlemin dayanağı olan “Üniversitelerarası Kurulca Kabul Edilen Yabancı Diller” başlıklı kararının birinci paragrafının iptaline karar verilmesi istemiyle açılmıştır.

İNCELEME VE GEREKÇE:
İlgili Mevzuat:
2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu’nun 11. maddesinde, “Doçentlik başvurularında ilgili bilim veya sanat alanında jüriler oluşturarak adayların yayın ve çalışmalarını Yükseköğretim Kurulu tarafından belirlenen esas ve usuller kapsamında değerlendirip, yeterli yayın ve çalışmaya sahip olan adaylara doçentlik unvanı vermek,” Üniversitelerarası Kurul’un görevleri arasında sayılmış, “Doçentlik Sınavı” başlığını taşıyan 24. maddesinde ise; Üniversitelerarası Kurulun her bir bilim disiplininin özelliklerini dikkate alarak belirteceği görüş çerçevesinde Yükseköğretim Kurulu tarafından çıkarılacak yönetmelikte belirtilen şartları taşıyan özgün bilimsel yayın ve çalışmaların yapılmış olunması, Yükseköğretim Kurulu tarafından belirlenen merkezî bir yabancı dil sınavından en az elli beş puan veya uluslararası geçerliliği Yükseköğretim Kurulu tarafından kabul edilen bir yabancı dil sınavından buna denk bir puan almış olmak; doçentlik bilim alanının belli bir yabancı dille ilgili olması halinde ise bu sınavı başka bir yabancı dilde vermek, doçentlik sınavına başvurabilmek için aranılan şartlar arasında sayılmış olup, doçentlik sınavına ilişkin esas ve usullerin, Üniversitelerarası Kurulun görüşü alınmak suretiyle Yükseköğretim Kurulu tarafından çıkarılacak yönetmelikle belirleneceği kurala bağlanmıştır.
Öte yandan dava konusu işlem tarihinde yürürlükte olan 15/04/2018 günlü, 30392 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Doçentlik Yönetmeliğinin 4. maddesinin 2. fıkrasının (b) bendinde, “Doçentlik başvurusunda bulunabilmek için adayın, Yükseköğretim Kurulu tarafından belirlenen merkezî bir yabancı dil sınavından en az elli beş puan veya uluslararası geçerliliği Yükseköğretim Kurulu tarafından kabul edilen bir yabancı dil sınavından buna denk bir puan almış olmak, doçentlik bilim alanının belli bir yabancı dille ilgili olması halinde ise bu sınavı başka bir yabancı dilde vermesi gerektiği” düzenlemesi yer almıştır.
Dava Konusu işlemlerin İncelenmesi:
Gaziosmanpaşa Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Bölümü’nde doktor öğretim üyesi olarak görev yapan davacının, 04/09/2014 yılında Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Eğitim Yönetimi ve Politikası Anabilim Dalı Eğitim Ekonomisi ve Planlaması doktora programından mezun olduğu, 2006 Kasım ayı KPDS sınavında Dancadan 62 puan aldığı, sonrasında bu dil ile 2008 Nisan dönemi Doçentlik başvurusunda bulunduğu, “seçilen yabancı dilin Üniversitelerarası Kurul tarafından kabul edilmediği” gerekçesiyle başvurusunun değerlendirmeye alınmaması üzerine bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Yukarıda aktarılan yönetmelik uyarınca doçentlik sınavına başvurabilmek için adayların Türkiye’deki yükseköğretim kurumlarında dört yıllık lisans programında yabancı dil olarak öğretilen, kendi alanında akademik bakımdan ilerlemesini sağlayan ve uluslararası geçerliliği bulunan dillerden birini bildiğini ÖSYM tarafından yapılan merkezi yabancı dil seviye belirleme sınavından en az ellibeş puan alarak belgeleme şartının arandığı, Üniversitelerarası Kurul tarafından doçentlik başvurularında geçerliliği kabul edilen yabancı dillerin dünya üzerindeki kullanım yaygınlığına göre belirlendiği, dünya üzerindeki yaygın yabancı dillerdeki literatürü daha sağlıklı bir şekilde takip edebilme ve o alandaki literatürden maksimum seviyede faydalanabilmesi, yabancı araştırmacılarla daha fazla ortak yayın yapabilmesi, dünya üzerindeki yaygın dillerde makale vb. yayınlarını üretip prestijli dergilerde yayınlatabilmesi için yaygın dillerin belirlendiği görülmektedir.
Buna göre, Doçentlik Yönetmeliği’nde belirtilen uluslararası geçerliliği bulunma koşulunu taşımadığı anlaşılan Danca’nın doçentlik sınav başvurusunda Üniversitelerarası Kurulca Kabul Edilen Yabancı Diller arasında sayılmamasına ilişkin dava konusu düzenlemede ve bu düzenlemeye dayalı tesis edilen bireysel işlemde hukuka aykırılık bulunmamaktadır.
Nitekim Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu Sırpcanın doçentlik sınav başvurusunda kabul görmemesine dair işlemi benzer gerekçelerle hukuka uygun bulmuştur.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. DAVANIN REDDİNE,
2. Ayrıntısı aşağıda gösterilen toplam … TL yargılama giderinin davacı üzerinde bırakılmasına,
3. Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca … TL vekâlet ücretinin davacıdan alınarak davalı idarelere verilmesine,
4. Posta gideri avansından artan tutarın kararın kesinleşmesinden sonra istemi halinde davacıya iadesine,
5. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 (otuz) gün içerisinde Danıştay Dava Daireleri Kurulu’na temyiz yolu açık olmak üzere,
15/09/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.