Danıştay 12. Daire, Esas No: 2021/5843, Karar No: 2021/5610

DAVACI : … Genel Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …
DAVALI : …
DAVANIN KONUSU : Türkiye Radyo-Televizyon Kurumu Genel Müdürlüğü Yönetim Kurulu Başkan ve üyeliklerine atama yapılmasına ilişkin 14/07/2021 tarih ve 31541 sayılı 1. mükerrer Resmi Gazete’de yayımlanan 2021/348 sayılı Cumhurbaşkanlığı atama kararının iptali istenilmektedir.

DAVACININ İDDİALARI : Kamu tüzel kişiliğini haiz tek radyo televizyon kurumu olan Türkiye Radyo-Televizyon Kurumu’nun, Anayasa’nın 133. maddesinde yer alan “Devletçe kamu tüzel kişiliği olarak kurulan tek radyo ve televizyon kurumu ile kamu tüzel kişilerinden yardım gören haber ajanslarının özerkliği ve yayınlarının tarafsızlığı esastır.” hükmü gereği tarafsız olması ve 2954 sayılı Türkiye Radyo ve Televizyon Kanunu’nun 5. maddesinde düzenlenen genel yayın esaslarına göre faaliyet göstermesi gerektiği, ancak Cumhurbaşkanı tarafından yapılan atamalarla kurumun siyasileştiği, genel siyasi ve ekonomik gündemin yalnızca iktidardaki partinin çıkarları doğrultusunda haberleştirilmesinin ülkedeki demokratik yapıyı ve fikir açıklama hürriyetini zedelemesinin yanı sıra iktidar partisi dışındaki partiler aleyhine eşitsizlik yaratacağı, atama işlemi tesis edilirken bu hususların gözetilmediği ileri sürülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onikinci Dairesince; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 14. maddesi uyarınca, ilk incelemeyle görevli Tetkik Hâkimi … ‘nın açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü:

MADDİ OLAY VE HUKUKİ SÜREÇ :
Cumhurbaşkanlığının 14/07/2021 tarih ve 2021/348 sayılı kararı ile, TRT Kurumu Genel Müdürlüğüne ve Yönetim Kurulu Başkan ve üyeliklerine, 3 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 2, 3 ve 7. maddeleri gereğince atama yapılmış ve bu karar 14/07/2021 tarih ve 31541 sayılı 1. mükerrer Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.
Bunun üzerine davacı … Partisi Genel Başkanlığı tarafından, anılan atama kararının iptali istemiyle bakılan dava açılmıştır.

İNCELEME VE GEREKÇE :
İLGİLİ MEVZUAT :
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 2. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde, idarî davaların, idarî işlemler hakkında yetki, sebep, şekil, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı menfaatleri ihlâl edilenler tarafından açılacağı belirtildikten sonra, ilk inceleme konularının belirlendiği 14. maddesinin üçüncü fıkrasının (c) bendinde, dava dilekçesinin ehliyet yönünden de inceleneceği, 15. maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinde ise, bu hususta kanuna aykırılık görülmesi hâlinde davanın reddedileceği hükme bağlanmıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
İptal davaları, idarenin hukuka uygun davranmasını sağlayan en önemli denetim araçlarından olmakla birlikte; her idari işleme karşı herkes tarafından iptal davası açılmasının idari işlemlerde istikrarsızlığa neden olmaması ve idarenin işleyişinin bu yüzden olumsuz etkilenmemesi için, dava konusu edilecek işlem ile dava açacak kişi arasında belli ölçüler içinde menfaat ilişkisi bulunmasını öngören yasa koyucu, iptal davaları için menfaat ihlalini, subjektif ehliyet koşulu olarak aramaktadır.
İptal davalarındaki subjektif ehliyet koşulunun, doğrudan doğruya hukuk devletinin yapılandırılması ve sürdürülmesine ilişkin bir sorun olması dolayısıyla, idari işlemlerin hukuka uygunluğunun iptal davası yoluyla denetlenmesini engellemeyecek bir biçimde anlaşılması gerekmektedir.
İptal davasının içtihat ve doktrinde belirlenen hukuki nitelikleri göz önüne alındığında, idari işlemlerin, ancak bu idari işlemle meşru, kişisel ve güncel bir menfaat ilgisi kurulabilenler tarafından iptal davasına konu edilebileceği kabul edilmektedir.
Taraf ilişkisinin kurulması için gerekli olan kişisel, meşru ve güncel bir menfaat ilgisinin varlığı, davanın niteliğine ve özelliğine göre idari yargı yerlerince belirlenmekte, davacının idari işlemle ciddi ve makul, maddi ve manevi bir ilişkisinin, hukuken korunması gereken bir menfaat bağının bulunması dava açma ehliyeti için gerekli sayılmaktadır.
Bu durumda, Türkiye Radyo-Televizyon Kurumu Genel Müdürlüğü, Yönetim Kurulu Başkan ve üyeliklerine atama yapılmasına ilişkin 14/07/2021 tarih ve 2021/348 sayılı Cumhurbaşkanlığı atama kararı ile davacı Siyasi Parti arasında güncel, kişisel ve meşru bir menfaat ilişkisinin bulunduğunun kabulüne olanak bulunmadığından, davanın ehliyet yönünden reddi gerektiği sonucuna varılmıştır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 15. maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi uyarınca DAVANIN EHLİYET YÖNÜNDEN REDDİNE,
2. Ayrıntısı aşağıda gösterilen toplam … -TL yargılama giderinin davacı üzerinde bırakılmasına,
3. Kullanılmayan … -TL yürütmenin durdurulması harcı ile posta gideri avansından artan tutarın kararın kesinleşmesinden sonra davacıya iadesine,
4. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kuruluna temyiz yolu açık olmak üzere, 10/11/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.