Danıştay 12. Daire, Esas No: 2018/5061, Karar No: 2021/5414

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVALI) : …Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : …İdare Mahkemesinin …tarih ve E:…, K:…sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: …Akşam Sanat Okulunda Türkçe ğretmeni olarak görev yapmakta iken, 02/11/1978 tarihinde 1. derecenin 4. kademesinden emekliye ayrılan davacı tarafından; 04/06/2010 tarih ve 5984 sayılı Kanun’la ilköğretim müfettişlerinin ek göstergelerinin 3600’e yükseltildiğinden ve 1955-1967 yılları arasında yaklaşık 12 yıl ilköğretim müfettişi olarak görev yaptığından bahisle, 3000 olan ek göstergesinin 3600’e yükseltilmesi talebiyle yapılan başvurunun reddine ilişkin 27/12/2013 tarihli işlemin iptali ile XXXI sayılı Eşitlik Cetvelinin yürürlüğe girdiği 01/03/2012 tarihinden itibaren yoksun kalınan parasal hakların hesaplanacak yasal faiziyle birlikte ödenmesine karar verilmesi istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: …. İdare Mahkemesince; 4/6/2010 tarih ve 5984 sayılı Kanun’la, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’na ekli I sayılı Cetvelde yapılan değişiklikle 1. dereceli eğitim müfettişleri (ilköğretim müfettişleri) için 3600 ek gösterge öngörüldüğü; buna göre, ilköğretim müfettişi olarak görev yaptıktan sonra öğretmen kadrosuna atanan ve 1. dereceli öğretmen kadrosunda iken emekliye ayrılan davacının 1. derecede ilköğretim müfettişi olarak görev yapmadığı, bu nedenle davacının 1. dereceli ilköğretim müfettişleri için öngörülen ek göstergeden yararlandırılmasının mümkün bulunmadığı gerekçesiyle, “01/10/2013 tarihinden sonraki döneme ilişkin kısım yönünden” davanın esastan reddine; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 7. ve 11. maddeleri kapsamında, davanın açıldığı tarihten geriye doğru 120 günü geçmemek üzere, başvuru tarihinden geriye doğru 60 günlük süre içindeki ilk uygulama tarihinden itibaren parasal hakların ödenmesi mümkün olduğundan, “01/10/2013 tarihinden önceki döneme ilişkin kısım yönünden” davanın süre aşımı nedeniyle reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Usule ilişkin olarak, dava dilekçesindeki iddialarının Mahkeme kararında yeterince karşılanmadığı; esasa ilişkin olarak, Gazi Eğitim Enstitüsü ve İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi mezunu olduğu, 1951 yılında öğretmen olarak göreve başladığı, 1955-1967 yılları arasında yaklaşık 12 yıl ilköğretim müfettişi olarak görev yaptığı; 1967 yılında müfettişlik görevinden öğretmenliğe isteği dışında atandığı; söz konusu tarihte barem sisteminin uygulandığı, derece ve kademe sistemi uygulanmış olsa idi 1. derecenin 4. kademesinde yükselmiş olacağı; bu nedenle ilköğretim müfettişleri için öngörülen 3600 ek göstergeden yararlandırılması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI: Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ : …

DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onikinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İLGİLİ MEVZUAT VE HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
İdare ve vergi Mahkemeleri tarafından verilen kararların temyiz yolu ile incelenerek bozulabilmeleri 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesinde belirtilen nedenlerden birinin bulunması halinde mümkün olup, temyize konu Mahkeme kararının “01/10/2013 tarihinden sonraki döneme ilişkin kısım yönünden davanın esastan reddine” ilişkin kısmında 49. maddede belirtilen bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından, kararın bu kısmına yönelik temyiz istemi yerinde görülmemiştir.

Mahkeme kararının, “01/10/2013 tarihinden önceki döneme ilişkin kısım yönünden davanın süre aşımı nedeniyle reddine ” ilişkin kısmına gelince;
5510 sayılı Sosyal Güvenlik ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun Geçici 4. maddesi uyarınca uygulanmaya devam olunan 5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanunu’nun 117. maddesinde, “Bu kanun gereğince çeşitli adlarla ödenecek paralardan; istihkak kesbedildiği tarihlerden itibaren beş yıl sonuna kadar alınmıyan veya yazı ile müracaat edilerek aranmıyanlar Sandık lehine zamanaşımına uğrar.” kuralına yer verilerek, bu Kanun’a göre yapılacak ödemelerin, hak kazanıldığı tarihten itibaren 5 yıllık süre içinde istenebilmesinin mümkün olduğu belirtilmiştir.
Ayrıca, anılan Kanun’un 121. maddesinde; “Her ne suretle olursa olsun istihkaklarından fazla yapılan ödemeler, ilgililerin, varsa sonraki her çeşit istihkaklarından hüküm alınmaksızın kesilmek suretiyle geri alınır. … Herhangi bir nedenle Sandık tarafından ilgililere istihkaklarından fazla veya yersiz olarak yapılan ödemelerin, bu hatalı işlemlerin düzeltildiği tarihten geriye doğru hesap edilecek beş yıllık tutarları tahsil edilir. Tahsilin ne şekilde yapılacağı yönetmelikle düzenlenir.” kuralına yer verilerek, Sandık tarafından ilgililere istihkaklarından fazla veya yersiz olarak yapılan ödemelerin, hatalı işlemin düzeltildiği tarihten itibaren geriye doğru hesaplanacak beş yıl içinde kalan tutarının tahsil edilmesi öngörülmüştür.
5434 sayılı Kanun’un 117. ve 121. maddelerinde yer alan bu düzenlemelerle, usulde paralellik ilkesi çerçevesinde, gerek ilgililerin Emekli Sandığından olan alacaklarının, gerekse Sandıkça ilgililere yapılan fazla veya yersiz ödemelerin, kural olarak 5 yıllık zaman dilimi içindeki kısımlarının istenebilmesi amaçlanmıştır.
Buna göre; 5434 sayılı Kanun’un 117. maddesiyle, bu Kanun’a göre yapılacak ödemelerin, hak kazanıldığı tarihten itibaren 5 yıllık süre içinde istenebilmesinin mümkün olduğu dikkate alındığında; Mahkemece, davacının 01/10/2013 tarihinden önceki döneme ilişkin ek göstergeden kaynaklanan emekli aylığı farklarının ödenmesi istemi yönünden de işin esasına girilerek davanın reddine karar verilmesi gerekirken, bu kısım yönünden davanın süre aşımı nedeniyle reddine karar verilmesinde hukuki isabet bulunmamakta ise de, bu durum Mahkeme kararının bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin reddi ile …. İdare Mahkemesinin …tarih ve E:…, K:…sayılı kararının “01/10/2013 tarihinden sonraki döneme ilişkin kısım yönünden davanın esastan reddine” ilişkin kısmının ONANMASINA;
2. Mahkeme kararının “01/10/2013 tarihinden önceki döneme ilişkin kısım yönünden davanın süre aşımı nedeniyle reddine” ilişkin kısmının yukarıda belirtilen gerekçeyle ONANMASINA,
3. Temyiz giderlerinin istemde bulunan üzerinde bırakılmasına,
4. Dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine,
5. 2577 sayılı Kanun’un (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin birinci fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren onbeş gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere 28/10/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.