Danıştay 9. Daire, Esas No: 2020/897, Karar No: 2021/7657

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : … Yapı İnşaat ve Gayrimenkul Geliştirme San. ve Tic. A.Ş.
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVALI) : … Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi …. Vergi Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:…sayılı kararının, temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem: Davacı tarafından, Alışveriş ve Yaşam Merkezi İhalesi Sözleşmesi ve eki İdari Şartnamesinde kararlaştırılan üst hakkı yıllık bedeli dolayısıyla borçlu hesap kartında tahakkuklu katma değer vergisi olarak gösterilen 2016/Mayıs dönemi katma değer vergisi tahakkukunun kaldırılması istemiyle yapılan başvurunun reddedildiğinden bahisle 2016/Mayıs dönemi katma değer vergisi tahakkukunun kaldırılması istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … Vergi Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:…. sayılı kararıyla, olayda, davalı idare tarafından davacı adına ihtilaf konusu döneme ilişkin olarak katma değer vergisi tahakkuk ettirilmemiş olması, yapılan işlemin davalı idare ile davacı şirket arasında imzalanan sözleşmeyle kararlaştırılan kira bedeli üzerinden hesaplanan katma değer vergisinin bildirilmesine ilişkin olması nedeniyle davada, vergilendirmeye veya takibine ilişkin olarak farklı ve yeni bir hukuki durum yaratan, yaptırımlar öngören, kesin ve yürütülmesi zorunlu ve menfaat ihlali doğuran idari davaya konu olabilecek bir idari işlem bulunmadığı gerekçesiyle davanın incelenmeksizin reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: İstinaf başvurusuna konu mahkeme kararının hukuka uygun olduğu, kaldırılmasını gerektiren başka bir neden de bulunmadığı gerekçesiyle istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI: Dava konusu katma değer vergisine ilişkin tahakkuk işlemini davalı idarenin kendi tasarrufuyla tesis ettiği, işlemin sebebi ve sonuçları itibariyle idarenin icrai işlemleri arasında bulunduğu, davalının maliki olduğu taşınmazda bedel mukabili üst hakkı kurulduğu, üst hakkında ilişkin olarak borçlu hesap kartında kira bedeli ile katma değer vergisinin yer aldığı, olayda kira bedelinin katma değer vergisine tabi olmadığı,yargı yerince kaldırılan verginin borçlu hesap kartında yer aldığı iddialarıyla kararın bozulması istenilmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI: Yasal dayanaktan yoksun olan temyiz isteminin reddi gerektiği yolundadır.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …IN DÜŞÜNCESİ: Olayda,vergilendirme işlemlerinden olan tahakkuk fişinin bulunmadığı, davalı belediye başkanlığının belediyeye ait olmayan vergiyi tahakkuk ettirme yetkisi olmadığı gibi tahakkuku kaldırma yetkisinin de bulunmadığı, davacı tarafça vergi idaresine başvuru yapılarak vergi idaresince tesis edilecek vergilendirme işlemine karşı dava açılması gerekirken borç döküm listesinde yer alan tahakkuklu katma değer vergisinin kaldırılması istemiyle davalı idareye yaptığı başvurunun reddi üzerine davanın açıldığı anlaşıldığından, Bölge İdaresi Mahkemesince verilen karar sonucu itibariyle hukuka uygun olup temyiz isteminin bu gerekçeyle reddi gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Dokuzuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
Davacının duruşma istemi, 2577 sayılı İdari Yargılama Usul Kanunu’nun 17/2. maddesi uyarınca uygun görülmeyerek işin esasına geçildi:

İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY: Davacı tarafından, Alışveriş ve Yaşam Merkezi İhalesi Sözleşmesi ve eki İdari Şartnamesinde kararlaştırılan üst hakkı yıllık bedeli dolayısıyla 2013 ve 2014 yıllarında yersiz tahsil edildiği belirtilen toplam 266.406,84-TL katma değer vergisinin iadesi istemiyle yapılan başvurunun reddedildiğinden bahisle verginin iadesi istenilmektedir.
İLGİLİ MEVZUAT:
213 sayılı Vergi Usul Kanunun 378.maddesi 1.fıkrasında, vergi mahkemesinde dava açabilmek için verginin tarh edilmesi, cezanın kesilmesi, tadilat ve takdir komisyonları kararlarının tebliğ edilmiş olması; tevkif yoluyla alınan vergilerde istihkak sahiplerine ödemenin yapılmış ve ödemeyi yapan tarafından verginin kesilmiş olması lazımdır kuralına 2.fıkrasında, mükellefler beyan ettikleri matrahlara ve bu matrahlar üzerinden tarh edilen vergilere karşı dava açamazlar. Bu Kanunun vergi hatalarına ait hükümleri mahfuzdur, kuralına yer verilmiştir.
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 14.maddesi 3.bendi ile ve aynı bendin (d) alt bendinde ise Dilekçelerin, Danıştayda daire başkanının görevlendireceği bir tetkik hakimi, idare ve vergi mahkemelerinde ise mahkeme başkanı veya görevlendireceği bir üye tarafından; İdari davaya konu olacak kesin ve yürütülmesi gereken bir işlem olup olmadığı yönünden de inceleneceği, aynı Kanun’un 15.maddesi 1. fıkrasında ise Danıştay veya idare ve vergi mahkemelerince 14. maddenin 3. fıkrasında yazılı hususlarda kanuna aykırılık görülürse, 14.maddenin 3/d bendinde yazılı hallerde davanın reddine karar verileceği, kuralına yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Yukarıda yer verilen mevzuatın değerlendirilmesinden vergi mahkemesinde dava açabilmek için verginin tarh edilmesi, cezanın kesilmesi, tadilat ve takdir komisyonları kararlarının tebliğ edilmiş olması, tevkif yoluyla alınan vergilerde istihkak sahiplerine ödemenin yapılmış ve ödemeyi yapan tarafından verginin kesilmiş olması, beyan üzerine tarhta ise vergilendirmede vergi hatasının bulunması gerektiği, bu kapsamda vergilendirme sürecinde vergi idaresince tesis edilen, ihbarname, tahakkuk fişi, ödeme emri gibi vergilendirme işlemlerinin birer idari işlem olduğu, kanunda belirtilen bu türde idari işlemler tesis etme yetkisi bulunmayan idarelerce tesis edilen işlemler vergilendirme alanında etkili birer işlem mahiyetinde olmadıklarından; hukuki sonuç doğurmayan bu işlemlere karşı açılan davaların da esasının incelenmesine olanak bulunmadığı anlaşılmaktadır.
Uyuşmazlıkta, davacı tarafından, Alışveriş ve Yaşam Merkezi İhalesi Sözleşmesi ve eki İdari Şartnamesinde kararlaştırılan üst hakkı yıllık bedeli dolayısıyla 2013 ve 2014 yılları için davalı belediye tarafından bildirilen borç hesap kartında yer alan katma değer vergisini, sorumlusu olan belediyeye ödedikten sonra yersiz tahsil edildiği iddiasıyla davalı belediyeye başvurarak, fazla ve yersiz tahsil edilen verginin iadesi talep edilmiş ise de; olayda davalı belediye tarafından davacı adına yapılmış bir tahakkuk işlemi bulunmadığı, davalı idare ile davacı arasında yapılan sözleşmeden kaynaklanan iş nedeniyle doğan katma değer vergisinin ödenmesi gerektiği yolunda tebliğ edilen bilgilendirme mahiyetindeki borçlu hesap kartının bu anlamda dava konusu edilebilecek nitelikte olmadığı anlaşıldığından, davacı tarafından haksız ve yersiz olarak tahsil edildiğini ileri sürdüğü vergiler için, vergi idaresine başvuru yapılarak vergi idaresince tesis edilecek vergilendirme işlemine karşı dava açılması gerekirken katma değer vergisinin iadesi istemiyle davalı idareye yaptığı başvurunun reddi üzerine açılan davanın esasının incelenmesine olanak bulunmadığından, davanın yukarıda yazılı gerekçeyle incelenmeksizin reddine ilişkin karara karşı yapılan istinaf başvurusunun reddi yolundaki Bölge İdare Mahkemesi kararı sonucu itibariyla hukuka uygun olup temyiz isteminin bu gerekçeyle reddi gerekmektedir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Temyiz isteminin reddine,
2. Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle incelenmeksizin reddine ilişkin Vergi Mahkemesi kararına yönelik istinaf başvurusunun reddi yolundaki … Bölge İdare Mahkemesi …. Vergi Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının yukarıda yazılı gerekçeyle ONANMASINA,
3.Temyiz isteminde bulunandan …-TL maktu harç alınmasına,
4.2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 50. maddesi uyarınca, kararının taraflara tebliğini ve bir örneğinin de … Bölge İdare Mahkemesi …. Vergi Dava Dairesi’ne gönderilmesini teminen dosyanın … Vergi Mahkemesine gönderilmesine, 30/12/2021 tarihinde kesin olarak oybirliğiyle karar verildi.