Danıştay 8. Daire, Esas No: 2022/1931, Karar No: 2022/1886

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVALI) : … Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU :… İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi’nde öğretim üyesi olarak görev yapmış olan davacı tarafından, 2008 yılı Mart Dönemi Üniversitelerarası Kurul Yabancı Dil Sınavı (ÜDS) sonucunun hayatın olağan akışına uygun olmadığından bahisle 6114 sayılı Kanun’un 9/8. maddesi uyarınca eşdeğer sınava katılması gerektiği bildirilerek 2022 Elektronik Yabancı Dil Sınavına çağırılmasına ilişkin … tarih ve …sayılı işlemin iptaline karar verilmesi istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararda; davacının, 2002-2008 yılları arasında toplam 10 kez katıldığı yabancı dil sınav sonuçlarından, 2005 ÜDS Mart Döneminde en yüksek 38,75 puan aldığı, şüpheli bulunan 2008 Mart Dönemi ÜDS sınavından bir dönem önce girdiği 2007 Ekim Dönemi ÜDS sınavından 22,50 puan aldığı, bu sınavdan yaklaşık 5 ay sonra girdiği 2008 ÜDS Mart döneminde almış olduğu puanın ise 86,25 puan olması sebebiyle sınav sonucunun olağandışı olduğu kabul edilerek davacının ilk olarak Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi Yönetim Kurulu’nun … tarih ve … sayılı Kararı ile eşdeğer sınava çağrıldığı, bu işlemin iptali istemiyle açtığı davada, … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla söz konusu işlemin iptaline karar verildiği, bu kararın temyiz edilmesi sonucunda, Danıştay Sekizinci Dairesi’nin 04.07.2019 tarih ve E:2019/5546 K:2019/6639 sayılı kararı ile; davalı idareye tanınan takdir yetkisinin kamu yararı ve hizmet gereklerine uygun olarak kullanıldığı sonucuna varılmış olup, davacının 2008 ÜDS Mart dönemi sınavının şüpheli bulunarak adayın eşdeğer sınava çağrılabilmesi için sınavda kopya çekme ve başka bir kimsenin sınava girmesi gibi somut veri ve tespitlerin bulunması gerekliliğine işaretle dava konusu işlemin iptali yönünde hüküm veren İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmadığı gerekçesiyle iptal kararının kaldırılarak davanın reddine kesin olarak karar verildiği, bu arada davacının eşdeğer sınav olarak belirlenen 12.05.2018 tarihinde uygulanan 2018 Elektronik Yabancı Dil Sınavı’na (e-YDS 2018/05) katılmadığı, 15.05.2018 tarihli dilekçesi ile de davalı idareye katılmama gerekçesi olarak istirahat raporu gönderdiği, sonrasında … tarih, … sayılı ve … tarih, … sayılı Yönetim Kurulu Kararları ile eşdeğer sınava çağrılmasına tekrar karar verildiği, davacının Covid-19 pandemisi nedeniyle ertelenerek 27.09.2020 tarihinde yapılan 2020 e-YDS-1 sınavına da katılmaması üzerine, … tarih ve … sayılı ÖSYM Yönetim Kurulu Kararı ile 2008 ÜDS Mart Dönemi sınav sonucunun geçersiz sayılmasına karar verildiği, bu işlemin iptali istemiyle açılan davada ise, … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla, “davacının sınava katılmamasının ardından davalı idareye sağlık sorunları nedeniyle sınava katılamadığını bildirdiği dikkate alındığında, sınava katılmamasının hukuken geçerli sayılabilecek bir sebebe dayanıp dayanmadığı hususu incelenmeksizin sırf eşdeğer sınava katılmadığından bahisle 2008 ÜDS Mart Dönemi sınav sonucunun geçersiz sayılmasına ilişkin dava konusu işlemde hukuka uyarlık görülmediği” gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verildiği, söz konusu kararının gerekçesinde, davacının eş değer sınava katılmasının hukuka aykırı olduğu yönünde bir değerlendirmede bulunulmadığı, davacının sağlık mazeretinin değerlendirilmesi gerektiği yönünde bir değerlendirme bulunduğu, davalı idarece de davacının sağlık durumu değerlendirilerek dava konusu işlem ile 2022 Elektronik Yabancı Dil Sınavına katılması gerektiğinin bildirildiği ayrıca, davacı tarafından elektronik ortamda sınava çağrılmasının hukuka uygun olmadığı ileri sürülmekte ise de, 6114 sayılı Kanun’un 7/3. maddesinin birinci cümlesi uyarınca, sınavların adaylara aynı veya farklı sorularla aynı anda veya farklı zamanlarda, basılı veya elektronik ortamda uygulanabileceği hususunda davalı idareye takdir yetkisi tanımakta olduğu görüldüğünden, davacının bu iddiasına itibar edilmediği, buna göre, davacının katılmış olduğu 2008 Mart Dönemi ÜDS sınavından almış olduğu puanın şüpheli olduğu ve eş değer sınava girmesi gerektiğinin hukuka uygun olduğunun yukarıda bahsi geçen Danıştay Sekizinci Dairesi’nin 04.07.2019 tarih ve E:2019/5546 K:2019/6639 sayılı kararı ile kesinleştiği, davalı idarece davacının eş değer sınav olarak e-YDS’ye çağrılmasının da takdir yetkisi kapsamında olduğu hususu göz önüne alındığında, dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacının dil eğitiminin yanında akademik çalışmalara da ağırlık verdiğinden daha önceki sınavlarda başarılı olamadığı, doçentlik sınavına başvurmaya karar verdikten sonra doçentlik başvurusu için öngörülen dil şartını gerçekleştirmek için yabancı dil eğitimine yoğunlaştığı, 2008 ÜDS Mart Dönemi sınavından başarılı olduktan 10 yıl sonra ÖSYM Başkanlığı işlemiyle 2016 tarihinde çıkarılan bir Kanuna dayanılarak eşdeğer sınava çağrılmasının hukuka aykırı olduğu, davacı hakkında hiçbir adli ve idari soruşturmanın bulunmadığı, çağrıldığı sınavın eşdeğer sınav olmadığı, elektronik yabancı dil sınavına daha önce hiç katılmadığı, 6114 sayılı Kanunun 7/1. maddesinde belirtilen ilkelere aykırı olarak tesis edilen dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı belirtilerek temyize konu kararın bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Usule ilişkin olarak davanın süresinde açılmadığı; esasa ilişkin olarak, davacının ÖSYM Yönetim Kurulunun … tarih ve … sayılı kararı ile eşdeğer sınava çağrılması üzerine bu işlemin iptali istemiyle açılan davada her ne kadar … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:… K:… sayılı kararı ile dava konusu işlemin iptaline karar verilmiş ise de; temyiz incelemesini yapan Danıştay Sekizinci Dairesinin 04.07.2019 tarih ve E:2019/5546 K:2019/6639 sayılı kararıyla iptal kararının kaldırılmasına ve davanın reddine kesin olarak karar verildiği, bu haliyle davacının eşdeğer sınav hükmündeki YDS sınavına çağrılmasının hukuka uygun olduğunun yargı kararı ile de kesinleştiği, öte yandan ÖSYM Yönetim Kurulunun … tarih ve … sayılı kararı ile çağrıya rağmen sınava katılmayan davacının sınavının geçersiz sayılmasına yönelik tesis edilen işlemin … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:… K:… sayılı kararı ile iptaline karar verilmiş ise de kararın temyiz edilmesi üzerine Danıştay Sekizinci Dairesinin 10.11.2021 tarih ve E:2021/6728 K:2021/5216 sayılı kararı ile iptal kararı kaldırılarak davanın reddine kesin olarak karar verildiği, diğer taraftan davacının eşdeğer sınav hükmünde elektronik Yabancı Dil Sınav tecrübesinin olmaması sebebiyle basılı ortamda sınava katılma isteğinin de Başkanlık tarafından dikkate alındığı, davacının bu konudaki talebinin konusuz kaldığı, bu nedenlerle davacının temyiz itirazlarının reddi ile usul ve yasaya uygun olan İdare Mahkemesi kararının onanması gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile usul ve yasaya uygun olan İdare Mahkemesi kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Sekizinci Dairesince, davalı idarenin süre itirazı yerinde görülmeyerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 20/B maddesi uyarınca işin gereği görüşüldü:

HUKUKİ SÜREÇ :
Bir ihbar mektubunda ileri sürülen davacının yabancı dil sınav sonuçlarında şaibeli artış bulunduğu iddiası üzerine, konu hakkında inceleme başlatan davalı İdare İhbar Değerlendirme Komisyonunca hazırlanan 2018/3 sayılı rapor görüşülerek, ihbarda adı geçen davacının girmiş olduğu toplam 10 yabancı dil sınavından son 9 sınav ortalamasının 33,3 olduğu, bu sınavlar arasında şüpheli bulunan sınav sonucu hariç en yüksek puanın 38,75 olduğu, 2008 ÜDS Mart Dönemi sınavından bir dönem önce yapılan 2007 Ekim Dönemi ÜDS sınavından 22,5 puan almış iken, sadece bir dönem sonra 2008 Mart Dönemi ÜDS sınavında puanını 86,25’e çıkarmış olmasının hayatın olağan akışına uygun olmadığı değerlendirilerek, 2018 Mart, Nisan veya Mayıs aylarında yapılacak herhangi bir e-YDS sınavına veya Nisan ayında yapılacak 2018 YDS İlkbahar Dönemi sınavına eşdeğer sınav hükmünde olmak üzere ÖSYM Yönetim Kurulunun … tarih ve … sayılı kararıyla 6114 sayılı Kanun’un 9/8. maddesi uyarınca çağrıldığı, bu işlemin ÖSYM Sınav Hizmetleri Daire Başkanlığının … tarih ve … sayılı yazısı ile davacıya bildirildiği, davacının 12.05.2018 tarihinde yapılacak e-YDS 2018/5 sınavını tercih ettiği, ancak sağlık mazereti sebebiyle anılan sınava katılmadığı, bunun üzerine ÖSYM Yönetim Kurulu’nun … tarih ve … sayılı kararı ile davacının Haziran, Temmuz aylarında yapılacak herhangi bir e-YDS sınavına veya Eylül ayında yapılacak YDS Sonbahar Dönemi sınavına eşdeğer hükmünde olmak üzere çağrılmasına karar verildiği, davacının 09.09.2018 tarihli YDS Sonbahar Dönemi sınavına katılma talebinde bulunduğu, bu arada davacının eşdeğer sınava çağrılmasına yönelik tesis edilen ilk işleme karşı açılan davada … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:… K:… sayılı kararı ile dava konusu işlemin iptaline karar verildiği, kararın temyiz edilmesi üzerine Dairemizin 04.07.2019 tarih ve E:2019/5546 K:2019/6639 sayılı kararı ile iptal kararının kaldırılmasına ve davanın reddine kesin olarak karar verildiği, bunun üzerine eşdeğer sınav işlemleri yeniden başlatılarak 18.09.2019 tarihli yazı ile davacının eşdeğer sınava davet edildiği, davacının 01.12.2019 tarihinde yapılacak olan YDS’ye katılma talebinde bulunduğu, ancak belirtilen sınava da sağlık mazereti sebebiyle katılmadığı, bunun üzerine davacının … tarih ve … sayılı Yönetim Kurulu kararı ile tekrar eşdeğer sınava çağrıldığı, 12.04.2020 tarihinde yapılacak olan 2020 e-YDS-1 sınavının bu defa pandemi sebebiyle ertelendiği, 27.09.2020 tarihine planlanan sınava davacının katılım sağlamaması sebebiyle ÖSYM Yönetim Kurulunun … tarih ve … sayılı kararı ile olağan dışı bulunan 2008 yılı Mart Dönemi ÜDS sınavının 6114 sayılı Kanunun 9/8. maddesi uyarınca geçersiz sayıldığı, bu işlemin iptali istemiyle açılan davada … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla; davacının eşdeğer sınava çağrılmasına karar verilmesi üzerine 27.09.2020 tarihinde yapılan 2020 e-YDS-1 sınavına katılmadığı sabit ise de; 27.09.2020 tarihinde göğüs ağrısı şikayeti ile … Hastanesine başvurduğu, 30.09.2020 tarihli dilekçesi ile sınava rahatsızlığı nedeniyle giremediğini davalı idareye bildirerek tedavi gördüğüne dair belgeyi dilekçe ekinde sunduğunun görüldüğü, buna göre, davacının sınava katılmamasının ardından davalı idareye sağlık sorunları nedeniyle sınava katılamadığını bildirdiği dikkate alındığında, sınava katılmamasının hukuken geçerli sayılabilecek bir sebebe dayanıp dayanmadığı hususu incelenmeksizin sırf eşdeğer sınava katılmadığından bahisle 2008 ÜDS Mart Dönemi sınav sonucunun geçersiz sayılmasına ilişkin dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verildiği, iptal kararının gereği olarak da dava konusu işlemle 2022 e-YDS/1 sınavına çağrılması üzerine bakılan davanın açıldığı anlaşılmıştır.

İNCELEME VE GEREKÇE :
İlgili Mevzuat:
6114 sayılı Ölçme Seçme ve Yerleştirme Merkezi Hizmetleri Hakkında Kanun’un “Sınav güvenliği” başlıklı 9. maddesinin 09.12.2016 tarih ve 29913 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 6764 sayılı Kanun’un 71. maddesi ile eklenen 8. fıkrasında, “Sınavlardan sonra incelenen sınav belgelerinde, elektronik kayıtlarda veya yapılan analizlerde olağandışı bulgulara rastlanması halinde adaylar, maliyeti Başkanlık tarafından karşılanmak üzere Yönetim Kurulu kararı ile eşdeğer sınava çağrılabilir. Adayın sınavının geçerli sayılıp sayılmayacağına eşdeğer sınav sonuçlarına bakılarak Yönetim Kurulu tarafından karar verilir. Çağrıya rağmen eşdeğer sınava katılmayan adayın sınavı geçersiz sayılır.” hükmüne yer verilmiş; Bakanlıklara Bağlı, İlgili, İlişkili Kurum ve Kuruluşlar ile Diğer Kurum ve Kuruluşların Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’nin “Başkan, Başkan yardımcıları ve Yönetim Kurulu” başlıklı 348. maddesinin 6. fıkrasının (d) bendinde ise, “Gerekli hâllerde sınavların kısmen veya tamamen iptaline, ertelenmesine, adayların eşdeğer sınavlara alınmasına veya aday işlemlerinin geçersiz sayılmasına ve sorumlular hakkında gerekli işlemlerin başlatılmasına karar vermek”, Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi Yönetim Kurulunun görevleri arasında sayılmıştır.
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 28. maddesinin birinci fıkrasının birinci cümlesinde, “Danıştay, bölge idare mahkemeleri, idare ve vergi mahkemelerinin esasa ve yürütmenin durdurulmasına ilişkin kararlarının icaplarına göre idare, gecikmeksizin işlem tesis etmeye veya eylemde bulunmaya mecburdur. Bu süre hiçbir şekilde kararın idareye tebliğinden başlayarak otuz günü geçemez.” hükmü yer almaktadır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Yukarıda yer verilen düzenlemeyle, sınavlardan sonra incelenen sınav belgelerinde, elektronik kayıtlarda veya yapılan analizlerde olağandışı bulgulara rastlanması hâlinde adayların Yönetim Kurulu kararıyla eşdeğer sınava çağrılabilecekleri hususunda davalı idareye takdir yetkisinin tanındığı, adayın eşdeğer sınava çağrılabilmesi için sınav sonuçlarında olağandışı bulgulara rastlanılmış olmasının yeterli olduğu, bunun dışında adayın kopya çektiğine yahut kendisi yerine bir başka adayın sınava girdiğine yönelik herhangi bir tespitte bulunulmasının gerekli olmadığı anlaşılmaktadır.
Bu kapsamda, sınavlarda olağandışı bulgulara rastlanılması durumunda, olağandışı bulguların bertaraf edilmesi amaçlanmış, eşdeğer sınava çağrılan adayın olağan dışı bulunan sınavının geçerli sayılıp sayılmayacağına eşdeğer sınav sonuçlarına bakılarak ÖSYM Yönetim Kurulunca karar verileceği, çağrıya rağmen eşdeğer sınava katılmayan adayın sınavının ise geçersiz sayılacağı kurala bağlanmıştır.
Olayda, pandemi sebebiyle 27.09.2020 tarihine ertelenen 2020 e-YDS-1 sınavına eşdeğer sınav hükmünde katılmak üzere çağrılan davacının sağlık mazereti nedeniyle belirtilen tarihte sınava katılım sağlamaması nedeniyle 6114 sayılı Kanunun 9/8. maddesi uyarınca olağan dışı bulunan 2008 ÜDS Mart Dönemi sınavının geçersiz sayılmasına karar verilmesi üzerine söz konusu işlemin iptali istemiyle açılan davada … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla davacının sınava katılmamasının hukuken geçerli sayılabilecek bir sebebe dayanıp dayanmadığı hususu incelenmeksizin sırf eşdeğer sınava katılmadığından bahisle 2008 ÜDS Mart Dönemi sınav sonucunun geçersiz sayılmasına ilişkin dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle iptal kararı verildiği, bunun üzerine 2008 ÜDS Mart Dönemi sınavı geçersiz sayılan davacının sınavının tekrar geçerli sayılmasına karar verildiği, bu hususun da … tarih … sayılı yazı ile davacıya bildirildiği, iptal kararının gerekçesi doğrultusunda 2022 Ocak ayı e-YDS sınavına aday atamasının yapılması, hastalık sebebiyle sınava katılamazsa 2022 Şubat ayında e-YDS sınavına atamasının yapılması hastalık sebebiyle bu sınava da katılamazsa 2022 Yabancı Dil Bilgisi Seviye Tespit Sınavına (YDS/1) katılım sağlaması, atamasının yapıldığı bu üç sınavdan hiçbirine girmemesi halinde 2008 ÜDS Mart Dönemi sınavının geçersiz sayılmasına … tarih ve … sayılı ÖSYM Yönetim Kurulunca karar verildiği anlaşılmaktadır.
Davacı tarafından her ne kadar iptal kararının gereği olarak geçerli sayılan sınavına ilişkin yeniden eşdeğer sınava çağrılmasının hukuka aykırı olduğu iddia edilmekte ise de; … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı iptal kararında, davacının eşdeğer sınavdan muaf tutulmasını gerektirir yahut eşdeğer sınava çağrılmasına yönelik işlemin hukuka aykırılığına dair herhangi bir değerlendirmenin yer almadığı sadece idareye sunulan sağlık mazeretinin hukuken geçerli sayılabilecek bir sebebe dayanıp dayanmadığı hususunda değerlendirme yapılmadan anılan sınavın geçersiz sayılmasının hukuka aykırı olduğu tespitinde bulunulduğu, belirtilen gerekçeler doğrultusunda da tesis edilen dava konusu işlemle davacının eşdeğer sınava katılım sağlayabilmesi için kendisine birden çok seçenek sunulduğu, buna göre davacının 2022 Ocak e-YDS, 2022 Şubat e-YDS veya 2022 YDS/1 sınavlarından herhangi birine katılım sağlayarak eşdeğer sınava katılma yükümlülüğünü yerine getirmiş olacağı anlaşıldığından iptal kararının gereklerine uygun tesis edilen dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Öte yandan dava konusu işlemin tesisine dayanak alınan … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı iptal kararının davalı idarece temyiz edilmesi üzerine Dairemizin 10.11.2021 tarih ve E:2021/6728 K:2021/5216 sayılı kararı ile iptal kararının kaldırılmasına ve davanın reddine kesin olarak karar verilmiş ise de; Dairemiz kararında, olağan dışı bulguların varlığı halinde 6114 sayılı Kanunun 9/8. maddesi uyarınca eşdeğer sınava çağrılan davacının idarece belirlenen sınav tarihlerine denk gelecek şekilde tekrarlayan sağlık mazeretleri sunmasının haklı mazeret olmadığı ve adayın eşdeğer sınava girme yükümlülüğünü ortadan kaldırmayacağı yönünde değerlendirmelerde bulunulduğundan davacının eşdeğer sınava çağrılmasına yönelik tesis edilen dava konusu işlemde bu yönüyle de hukuka aykırılık görülmemiştir.