Danıştay 7. Daire, Esas No: 2019/5, Karar No: 2022/935

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : … Logistics Limited
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVALI) : … Bakanlığı adına
… Gümrük Müdürlüğü
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … Vergi Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava Konusu İstem: Geçici ithalat rejimi kapsamında 13/08/2015 tarihinde yurda getirilen davacı adına kayıtlı … plakalı aracın yasal süresi içerisinde yurt dışına çıkışının yapılmadığından bahisle 4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 238. maddesi uyarınca gümrüklenmiş değerin iki katı tutarında karara bağlanan para cezasına vaki itirazın reddine dair işlemin iptali istemiyle dava açılmıştır.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … Vergi Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla; 23/01/2010 tarih ve 27471 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 1 Seri Nolu “Kişisel ve Ticari Kullanıma Mahsus Kara Taşıtlarına İlişkin Gümrük Genel Tebliği”nin “Şartların İhlali” başlıklı 14. maddesi ile 22/04/2011 tarih ve 27913 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 1 Seri Nolu “Geçici İthal Edilen Kara Taşıtlarına İlişkin Gümrük Genel Tebliği”nin uyuşmazlık tarihinde yürürlükte bulunan haliyle “Şartların İhlali” başlıklı 19. maddesinde, eşya ve taşıt ayırımına gidildiği, her iki Tebliğ’in “Şartların İhlali” başlıklı maddelerinin ilk cümlesinde hem kişisel hem de ticari kullanıma mahsus taşıtlarla ilgili taşıtların getiriliş amacı dışında kullanımına ilişkin örnekleme yoluyla bir kısım ihlallere yer verildiği, devamında ise sadece kişisel kullanıma mahsus taşıtlar için yurtta kalma sürelerinin ihlali halinde uygulanacak cezaya değinildiği, ancak ticari taşıtlar için yurtta kalma sürelerinin aşılması halinde yaptırım uygulanmasına dair herhangi bir düzenlemeye atıf yapılmadığının anlaşılması karşısında davacıya ait ticari aracın, yurtta kalma süresini aşmış olması nedeniyle geçici ithalat rejimine ilişkin hükümlerin ihlal edildiğinden bahisle karara bağlanan para cezasında hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: Dosyanın incelenmesinden, geçici ithalat rejimi kapsamında Türkiye’ye giriş yaptıktan sonra çıkış yapmak üzere … Gümrük Müdürlüğü sahasına gelen aracın (eşyanın) Türkiye’de kalma süresini aştığı, ayrıca davacı şirketin idari para cezası kararına karşı sunduğu itiraz dilekçesinde mücbir sebebin vuku bulduğu hususunda resmi belge ibraz etmek suretiyle, ilgili idareye yaptığı bir müracaatı ile süre uzatım talebi bulunmadığı gibi yargılama aşamasında da anılan nitelikte bir belge sunmadığı, dolayısıyla süresi içinde yurt dışı edilmeyen aracın (eşyanın), 30 günden fazla ülke sınırlarında kalmasını haklı gösterecek bir durumun mevcut olmadığı anlaşıldığından, olayda geçici ithalat rejimine ilişkin hükümlerin ihlal edildiği sonucuna ulaşıldığı gerekçesiyle istinaf başvurusunun kabulü ile mahkeme kararının kaldırılmasından sonra davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : 4458 sayılı Kanun’da ayrı ayrı zikredilmeleri nedeniyle eşyalar için uygulanabilecek ceza hükmünün ticari taşıtlara uygulanamayacağı, 10/11/2016 tarihinde yapılan değişiklikle ticari taşıtların ceza kapsamına alındığı, diğer taraftan Rusya ile yaşanan kriz ve 15 Temmuz darbe girişimi gibi olaylar nedeniyle yük bulunamadığı için çıkış yapılamamasının zaruretten kaynaklandığı, cezanın fahiş olması nedeniyle ekonomik olarak zor durumda kalacakları ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’İN DÜŞÜNCESİ : Olayda, 4458 sayılı Kanun’un 238. maddesi hükmünün ihlal edildiği sonucuna ulaşılması yerinde olmakla birlikte; gümrük mevzuatından kaynaklanan para cezaları bakımından da uygulanacağı kuşkusuz bulunan “lehe olan kanun hükümlerinin geçmişe yürüyeceği” yolundaki ceza hukukunun temel ilkesi çerçevesinde, 7190 sayılı Kanun ile yapılan mevzuat değişikliği dikkate alınmak suretiyle yeniden karar verilmek üzere, temyize konu kararın bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Yedinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Geçici ithalat rejimi kapsamında 13/08/2015 tarihinde yurda getirilen davacı adına kayıtlı …plakalı aracın yasal süresi içerisinde yurt dışına çıkışının yapılmadığından bahisle 4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 238. maddesi uyarınca gümrüklenmiş değerin iki katı tutarında karara bağlanan para cezasına vaki itirazın reddine dair işlemin iptali istemiyle dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 241. maddesinin 3. fıkrasının (l) bendinde; geçici ithalat rejimi kapsamında Türkiye Gümrük Bölgesine getirilen taşıtın verilen sürenin bitimini takiben bir ay içerisinde yeniden ihraç edilmesi veya gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanıma tabi tutulması halinde usulsüzlük cezasının 1. fıkrada belirtilen miktarın iki katı, 4. fıkrasının (g) bendinde, aynı eylemin iki ayı aşmayan sürede gerçekleşmesi halinde dört katı, 5. maddesinin (b) bendinde, üç ayı aşmayan sürede gerçekleşmesi halinde altı katı olarak uygulanacağı; 238. maddesinin 1. fıkrasının olay tarihinde yürürlükte bulunan şeklinde, 241. maddenin 3. fıkrasının (l), 4. fıkrasının (g) ile 5. fıkrasının (b) bendinde belirtilen durumlar hariç, geçici ithalat rejimine ilişkin hükümlerin ihlali halinde eşyanın gümrüklenmiş değerinin iki katı para cezası alınacağı, bu cezanın ödeme süresi içinde eşyanın gümrükçe onaylanmış başka bir işlem veya kullanıma tabi tutulmaması halinde eşyanın gümrük vergileri tutarında para cezası tahsil edileceği, 24/10/2019 tarih ve 7190 sayılı Kanun’un 14. maddesi ile değişik halinin 1. fıkrasında ise; 241. maddenin 3. fıkrasının (l), 4. fıkrasının (g) ile 5. fıkrasının (b) bendinde belirtilen durumlar hariç, geçici ithalat rejimine ilişkin hükümlerin ihlali hâlinde, eşyanın gümrüklenmiş değerinin iki katı, (b) bendinde, tam muafiyet suretiyle geçici olarak ithal edilen özel kullanıma mahsus taşıtlara ilişkin rejim ihlallerinde, gümrük vergileri tutarının dörtte biri, (d) bendinde, (b) bendinde belirtilen taşıtlar hariç olmak üzere, geçici ithalat rejimi kapsamında ithal edilen eşyanın süresi içerisinde gümrükçe onaylanmış başka bir işlem veya kullanıma tabi tutulmaması durumunda gümrük vergileri ile rejime ilişkin beyannamenin tescil tarihinden tespitin yapıldığı tarihe kadar geçen süre için 6183 sayılı Kanun’a göre tespit edilen gecikme zammı oranında faizin toplamı kadar idari para cezası verileceği, 2. fıkrasında, 1. fıkranın (c) ve (d) bentlerinde belirtilen eşyanın, yapılacak tebligat tarihinden itibaren altmış gün içinde gümrükçe onaylanmış başka bir işlem veya kullanıma tabi tutulmaması hâlinde, ayrıca gümrük vergileri tutarında idari para cezası verileceği hükme bağlanmıştır.
22/04/2011 tarih ve 27913 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Seri 1 No’lu Geçici İthal Edilen Kara Taşıtlarına İlişkin Gümrük Genel Tebliğinin 15. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendinde; ticari kullanıma mahsus kara taşıtlarına 30 (otuz) güne kadar süre verileceği, 17. maddesinin 1. fıkrasında, taşıt sahipleri, sürücüleri veya firma yetkilileri tarafından herhangi bir gümrük idaresine süresi içerisinde yapılacak müracaatla; kaza, yangın gibi beklenmeyen haller, herkesçe bilinen olağan dışı durumlar, hastalık ve tutukluluk hali gibi olayların taşıtın yurtta kalma süresi içerisinde cereyan ettiğinin resmi belgelerle ispatlanması ya da ihracatçının yükünü zamanında tedarik edememesi nedeniyle yüklemenin gecikmesi hâlinde bunun ihracatçıdan alınacak belge ile kanıtlanması durumunda, süre uzatım talebinde bulunulabileceği, 19. maddesinin 1. fıkrasında, geçici ithaline izin verilen kişisel ve ticari kullanıma mahsus kara taşıtlarının getiriliş amacı dışında kullanılması, bir başkasına kiralanması, ödünç verilmesi, başka bir şahsa izinsiz devredilmesi, satılması, hak sahibi olmayan kişilerce kullanılması, taşıtla birlikte giren ve belgelerinde kayıtlı olan parçalarının izinsiz olarak değiştirilmesi, (…) yurtta kalma süreleri içerisinde yurtdışına çıkarılmaması veya herhangi bir gümrük idaresine teslim edilmemesi hâlinde, 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu hükümleri saklı kalmak kaydıyla, 4458 sayılı Kanun’un 238. maddesi hükümleri uyarınca işlem yapılacağı ve geçici ithal izni iptal edilerek taşıtın gümrük idaresince teslim alınacağı düzenlemesine yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Yukarıda yer verilen mevzuatın değerlendirilmesinden, 4458 sayılı Kanun’un 7190 sayılı Kanun ile değişik 238. maddesinde, rejim hükümlerinin ihlali ile yurtta kalış süresinin ihlali şeklinde ikili bir ayrıma gidildiği ve süre ihlali halinde ceza miktarında yükümlüler lehine değişiklik yapıldığı görülmüştür. 238. maddenin 7190 sayılı Kanun’un 14. maddesiyle değiştirilen halinde; geçici ithalat rejimi kapsamında ticari kullanıma mahsus kara taşıtlarının yurtta kalış süresinin ihlali halinde öncelikle 241. maddenin 3. fıkrasının (l), 4. fıkrasının (g) ve 5. fıkrasının (b) bentleri dikkate alınarak izin süresinin bitiminden itibaren üç ayı aşmayan süreler için anılan bentler uyarınca işlem yapılması, üç ay dolduktan sonra ise, eşya gümrük gözetimine sunulmuşsa 238. maddenin 1. fıkrasının (d) bendine göre gümrük vergileri ile faizin toplamı kadar ceza kesilmesi, sunulmamışsa yapılacak tebligattan itibaren altmış gün içinde eşyanın gümrükçe onaylanmış başka bir işlem veya kullanıma tabi tutulmaması halinde, ayrıca gümrük vergileri kadar ceza kesilmesi öngörülmüştür.
Bölge İdare Mahkemesince, ticari kullanıma mahsus kara taşıtının geçici ithalat rejimi izin süresi içinde mazeretsiz olarak ihraç edilmemesi nedeniyle, 4458 sayılı Kanun’un 238. maddesi hükmünün ihlal edildiği sonucuna ulaşılması yerinde olmakla birlikte; gümrük mevzuatından kaynaklanan para cezaları bakımından da uygulanacağı kuşkusuz bulunan “lehe olan kanun hükümlerinin geçmişe yürüyeceği” yolundaki ceza hukukunun temel ilkesi çerçevesinde, olayda, davacının eylemine uyan 4458 sayılı Kanun’un 238. maddesinin 1. fıkrasının (d) bendi uyarınca ceza miktarının değerlendirilmesi gerekmektedir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1.Temyiz isteminin kabulüne,
2…. Bölge İdare Mahkemesi … Vergi Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Daireye gönderilmesine,
4. Yargılama giderlerinin yeniden verilecek kararda karşılanması gerektiğine, 09/03/2022 tarihinde kesin olarak oybirliğiyle karar verildi.