Danıştay 7. Daire, Esas No: 2018/2440, Karar No: 2022/630

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Bakanlığı adına
… Gümrük Müdürlüğü …
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACI) : … Su Tarım Ürünleri Değerlendirme Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi
VEKİLLERİ : Av. …
Av. …
İSTEMİN KONUSU : …Bölge İdare Mahkemesi … Vergi Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava Konusu İstem: Davacı adına tescilli … tarih ve …sayılı serbest dolaşıma giriş beyannamesi muhteviyatı “sonar ” ticari tanımlı eşyaya ilişkin ek olarak tahakkuk ettirilen katma değer vergisi ile bu vergi üzerinden 4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 234. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendi uyarınca hesaplanarak karara bağlanan para cezasına vaki itirazın reddine dair işlemin iptali istemiyle dava açılmıştır.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … Vergi Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla; olayda, 4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 167. maddesinin 9. fıkrasının (d) bendi, 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 16. maddesinin 1. fıkrasının (b) bendi ve 2581 sayılı Deniz Ticaret Filosunun Geliştirilmesi ve Gemi İnşa Tesislerinin Teşviki Hakkındaki Kanun’un 1. maddesi uyarınca uyuşmazlık konusu eşyanın monte edildiği teknenin güvenli seyrini sağlamak amacıyla kullanılan makine ve teçhizat kapsamında bulunduğu, dolayısıyla ithalinin katma değer vergisinden muaf olduğu anlaşıldığından davacı adına tesis edilen işlemde hukuka uyarlık görülmediği gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: İstinaf başvurusuna konu kararın hukuka ve usule uygun olduğu ve davalı idare tarafından ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği gerekçesiyle 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından ithal edilen “sonar” isimli eşyanın balıkçı teknelerinde kullanıldığı, ulaştırmacılık faaliyetinde kullanılmayan deniz araçlarına ilişkin aksam ve parçaların katma değer vergisinden muaf olmadığı ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : İstemin reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’İN DÜŞÜNCESİ :4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun vergiden muafiyet ve istisna başlıklı 167. maddesinin 9. fıkrası uyarınca, eşyanın ulaştırmacılık faaliyetinde kullanılması durumunda vergiden muaf olması, dava konusu beyanname muhteviyatı “sonar cihazı” isimli eşyanın ise balıkçı teknesinde kullanıldığının anlaşılması karşısında, vergiden muaf olmadığı sonucuna ulaşıldığından davalı idarenin temyiz isteminin kabulü ile yazılı gerekçeyle işlemin iptali yönünde verilen mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Yedinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY:
Balıkçılık faaliyetinde bulunan davacı adına tescilli … tarih ve … sayılı beyanname muhteviyatı “sonar” ticari tanımlı eşyanın katma değer vergisinden muaf olmadığından bahisle ek olarak tahakkuk ettirilen katma değer vergisi ile bu vergi üzerinden hesaplanarak karara bağlanan para cezasına vaki itirazın reddine dair işlemin iptali istemiyle dava çılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun gümrük vergilerinden muafiyet ve istisnaların düzenlendiği 167. maddesinin “Ulaştırmacılıkta Kullanılan Eşya” başlıklı 9. fıkrasının (d) bendinde, deniz ve hava ulaşım araçlarına ait donatım ve işletme malzemesinin gümrük vergilerinden muaf olduğu düzenlenmiştir.
3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 16. maddesinin 1. fıkrasının (b) bendinde; 4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 167. maddesi, geçici ithalat ve hariçte işleme rejimleri ile geri gelen eşyaya ilişkin hükümleri kapsamında gümrük vergisinden muaf veya müstesna olan eşyanın ithalinin, (Bu Kanun’un 11. maddesinde düzenlenen ihracat istisnasından yararlanarak ihraç olunan ancak, Gümrük Kanunu’nun 168, 169 ve 170. maddelerinde belirtildiği şekilde geri gelen eşyanın ithalat istisnasından faydalanabilmesi için, bu eşyayla ilgili olarak ihracat istisnasından faydalanılan miktarın gümrük idarelerine ödenmesi veya bu miktar kadar teminat gösterilmesi şarttır.) vergiden müstesna olduğu hükme bağlanmıştır.
2581 sayılı Deniz Ticaret Filosunun Geliştirilmesi ve Gemi İnşa Tesislerinin Teşviki Hakkındaki Kanun’un 1. maddesinde ise yurt dışında inşa suretiyle veya hazır olarak satın alınan gemilerle, yurt içinde inşa, tadil veya onarılan gemilerde (yüzer havuzlar dahil) ve bu gemilerin donatım ve seyirlerinde kullanılan makine, teçhizat ve demirbaş ile gemi üretim tesislerinin inşa, tadil, tevsi veya onarımlarında kullanılan makine, teçhizat ve demirbaşların ilgili mercilerin müsaadesi şartıyla gümrük vergisi ile ithalde alınan diğer vergi ve resimlerden (damga resmi dahil) muaf olduğu hükmüne yer verilmiştir.
07/10/2009 tarih ve 27369 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 2009/15481 sayılı 4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun Bazı Maddelerinin Uygulanması Hakkında Kararın “Deniz ve Hava Ulaştırmacılığında Kullanılan Eşya” başlıklı bölümünün “Muafiyetin Kapsamı” alt başlıklı 97. maddesinin 1. fıkrasında hava ve deniz ulaşım araçları tarafından yabancı limanlar ve meydanlardan kendi ihtiyaçları için getirilen veya bu araçlar adına gönderilen donatım ve işletme malzemesi ile Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığınca yetkilendirilen hava aracı bakım kuruluşları tarafından hava ulaşım araçları için serbest dolaşıma sokulacak donatım ve işletme malzemesine; 2. fıkrasında, yolcu ve yük taşımacılığı faaliyetlerinde bulunan hava yolu şirketleri tarafından bu faaliyetlerinde kullanılmak üzere serbest dolaşıma sokulan hava taşıtları, motorları ile bunların birinci fıkranın (a) bendi kapsamında yer almayan aksam ve parçalarına muafiyet tanınacağı; 3. fıkrasında ikinci fıkra kapsamında muafiyet tanınacak hava taşıtlarının koltuk kapasitesinin yirmi ve üzeri olması gerektiği; 4. fıkrasında, birinci fıkra kapsamı eşyanın cins ve nevilerinin Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı ile müştereken belirleneceği hükmüne yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Yukarıda belirtilen mevzuat hükümlerinin birlikte değerlendirilmesinden, deniz ve hava ulaşım araçlarına ait donatım ve işletme malzemelerinin ancak ulaştırmacılık faaliyetinde bulunan deniz ve hava ulaşım araçlarında kullanılması halinde vergiden muaf olduğu anlaşılmaktadır.
Mahkemece, ithal edilen “sonar ” ticari tanımlı eşyanın, monte edildiği teknenin güvenli seyrini sağlamak amacıyla kullanılan makine ve teçhizat kapsamında değerlendirilerek yine teknenin asıl amacı olan seyir etmek haricinde balıkçı teknelerinde kullanıldığı yönünde somut bir tespitin de bulunmadığı gerekçesiyle katma değer vergisinden muaf olduğu sonucuna ulaşılarak işlemin iptali yönünde karar verilmiş ise de; dosyanın incelenmesinden, davacının balıkçılık faaliyetinde bulunduğu ve balıkçı teknesinde kullanmak amacıyla eşyayı satın aldığının anlaşıldığı, ilgili mevzuata göre, ancak ulaştırmacılık faaliyetinde bulunan deniz araçlarında kullanılması halinde muafiyet kapsamında donatım ve işletme malzemesi olarak kabul edilebileceği hususları dikkate alındığında, anılan eşyanın vergiden muaf olmadığı sonucuna ulaşılmaktadır.
Öte yandan, bozma kararı üzerine yeniden verilecek kararda, para cezası kararı alınabilmesi için 4458 sayılı Kanun’un 234. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendinde öngörülen koşulların olayda gerçekleşip gerçekleşmediğinin de ayrıca değerlendirilmesi gerekmektedir.