Danıştay 7. Daire, Esas No: 2018/1601, Karar No: 2022/368

Danıştay 7. Daire Başkanlığı 2018/1601 E. , 2022/368 K.
“İçtihat Metni”

T.C.
D A N I Ş T A Y
YEDİNCİ DAİRE
Esas No : 2018/1601
Karar No : 2022/368

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Yedinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY:
Davacı adına tescilli ihracat beyannameleri muhteviyatı eşyanın Libya’ya gönderildiğinin tespiti üzerine benzer olaylarda Gümrük Müdürlüklerine gönderilen Dışişleri Bakanlığı yazısıyla, anılan ülkeye yapılacak tüm silah, mühimmat ve benzeri malzeme ihracının, ancak malzemenin son kullanıcısı ile kullanım amacının açıkça belirtildiği bir belge beraberinde Birleşmiş Milletler Libya Yaptırımlar Komitesi’nin onay sürecinden geçirilmesi suretiyle gerçekleştirilmesinin mümkün olduğu ve davacının ihraç etmek istediği silah ve mühimmat cinsi eşya ihracatının da aynı prosedüre tabi tutulması zorunluluğu bulunduğunun bildirilmesi nedeniyle, yurt içinden alınacak izin yazılarının ibrazı gerektiğinden, izinsiz ihracat yapan davacı hakkında 4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 235. maddesinin 2. fıkrasının (b) bendinin olay tarihinde yürürlükte olan şekli uyarınca para cezası kararı alınmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 235. maddesinin 2. fıkrasının (b) bendinin olay tarihinde yürürlükte olan şeklinde; eşyanın ihracı, lisansa, şarta, izne, kısıntıya veya belli kuruluşların vereceği uygunluk veya yeterlilik belgesine tabi olduğu halde uygunluk ve yeterlilik belgesine tabi değilmiş veya belge alınmış gibi beyan edildiğinin tespit edilmesi halinde, eşyanın gümrüklenmiş değeri kadar idari para cezası verileceği hükme bağlanmış; söz konusu hüküm, 24/10/2019 tarih ve 7190 sayılı Kanun’un 12. maddesiyle, eşyanın ihracı, belli kuruluşların vereceği ve gümrük idaresine ibrazı veya beyanı zorunlu olan lisans, izin, uygunluk belgesi veya bu belgeler yerine geçen bilgiye bağlı olmasına rağmen, eşya belge veya bilgiye tabi değilmiş ya da belge veya bilgi alınmış gibi beyanda bulunulduğunun tespit edilmesi halinde, gümrüklenmiş değerinin onda biri kadar idari para cezası verileceği şeklinde değiştirilerek 07/11/2019 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
21/06/2011 tarih ve 2011/2001 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı Eki Karar’ın 1. maddesinde, ilgili kurum ve kuruluşların, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin (BMGK) 1970 ve 1973 sayılı kararlarının ülkemiz bakımından gereklerinin yerine getirilmesi amacıyla, bu Kararda belirtilen hususları uygulamakla yükümlü olduğu; 2. maddesinin 1. bendinde ise, silah ve bununla irtibatlı her türlü malzemenin (Ek-1’de belirtilen malzemeler hariç) Türkiye’den veya Türkiye üzerinden yahut Türk vatandaşları tarafından ya da Türk bayraklı deniz ve hava araçlarıyla Libya’ya doğrudan ya da dolaylı olarak tedarik, satış ve transferini engellemeye yönelik tedbirlerin süratle alınacağı düzenlemesine yer verilmiştir.
Uluslararası ticarette malların tesliminin nerede yapılacağı, masrafların kim tarafından karşılanacağı ya da nasıl paylaşılacağı, sigorta ve taşıma sözleşmelerinin yapılıp yapılmayacağı gibi alıcı ve satıcının yükümlülüklerinin belirlendiği Milletlerarası Ticaret Odası (ICC) tarafından yayımlanan ve sözleşme serbestisi içinde alıcı ve satıcı tarafından kararlaştırılabilen INCOTERMS (International Commercial Terms-Uluslararası Ticari Terimler), alıcı ve satıcı arasındaki sözleşmelerde kullanılan, alıcı ve satıcının sorumluluklarını gösteren uluslararası kabul görmüş kurallar bütünüdür. 2010 yılında ICC tarafından yayımlanan INCOTERMS kurallarına göre, uluslararası ticarette 11 teslim şekli bulunmaktadır. Bunlar; tüm taşıma türlerini kapsayan EXW, FCA, CPT, CIP, DAT, DAP, DDP, deniz ve içsu taşımalarına özgü FAS, FOB, CFR, CIF şeklinde iki sınıfa ayrılmakta olup, uyulması zorunlu olmamakla beraber sözleşmelerde kararlaştırılması halinde taraflarca uygulanması gereken kurallardır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Dosyanın incelenmesinden, davaya konu ihracat beyannamelerinin teslim şeklinin CFR (belirlenen varış limanına gönderilmesi için eşyanın navlunun ödenmesi suretiyle navlun ödenmiş halde teslim) olduğu görüldüğünden, eşyayı limana kadar taşıma ve gemiye yükleme sorumluluğu bulunan davacının Libya’ya yapılan taşımaya ilişkin olarak bilgisinin bulunduğu, bu itibarla, olayda, 4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 235. maddesinin 2. fıkrasının (b) bendinde öngörülen ceza kesme koşullarının oluştuğu sonucuna varılmış olup, temyize konu kararın bozulması gerekmiştir.
Diğer yandan, eşyanın gümrüklenmiş değeri kadar para cezası kararı alınmış ise de; 4458 sayılı Kanun’un anılan hükmünün 7190 sayılı Kanun’un 12. maddesiyle değiştirilen şeklinde, gümrüklenmiş değerinin onda biri kadar para cezası öngörülmüş olması ve vergi cezaları için de geçerli olan “lehe hükmün uygulanması” yolundaki genel ceza hukuku ilkesi karşısında, yeniden verilecek kararda bu hususun gözetilmesi gerekmektedir.
KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1.Temyiz isteminin kabulüne,
2…. Bölge İdare Mahkemesi … Vergi Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:.. sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Daireye gönderilmesine,
4. 492 sayılı Harçlar Kanunu’nun 13. maddesinin (j) bendi parantez içi hükmü uyarınca alınması gereken harç dahil olmak üzere, yargılama giderlerinin yeniden verilecek kararda karşılanması gerektiğine, 02/02/2022 tarihinde kesin olarak oybirliğiyle karar verildi.