Danıştay 6. Daire, Esas No: 2022/727, Karar No: 2022/1435

DAVACI : …
VEKİLİ : Av. …

DAVALILAR : 1-…. Bakanlığı
2-… Büyükşehir Belediye Başkanlığı
3-….

DAVANIN ÖZETİ : Muğla ili, Milas ilçesi, … Mahallesi, … ada … parsel sayılı taşınmazları kapsayan alana ilişkin 21.07.2008 tarihinde onaylanan köy gelişme planı, … Büyükşehir Belediye Başkanlığınca onaylanan … ilan tarihli 1/25.000 ölçekli nazım imar planı ile … Bakanlığınca … tarihinde onaylanan … Planlama Bölgesi 1/100.000 ölçekli Çevre Düzeni Planının iptali ve yürütülmesinin durdurulması istenilmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakimi ….’ın raporu ile dosyadaki belgeler 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 14. maddesi uyarınca incelendikten sonra işin gereği görüşüldü:
2575 sayılı Danıştay Kanununun “İlk derece mahkemesi olarak Danıştay’da görülecek davalar” başlıklı 24. maddesinde: ” 1. Danıştay ilk derece mahkemesi olarak: a) Cumhurbaşkanı kararlarına, b)Cumhurbaşkanınca çıkarılan Cumhurbaşkanlığı kararnameleri dışındaki düzenleyici işlemlere, c) Bakanlıklar ile kamu kuruluşları veya kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarınca çıkarılan ve ülke çapında uygulanacak düzenleyici işlemlere, d) Danıştay İdari Dairesince veya İdari İşler Kurulunca verilen kararlar üzerine uygulanan eylem ve işlemlere, e) Birden çok idare veya vergi mahkemesinin yetki alanına giren işlere, f) Danıştay Yüksek Disiplin Kurulu kararları ile bu Kurulun görev alanı ile ilgili Danıştay Başkanlığı işlemlerine, karşı açılacak iptal ve tam yargı davaları ile tahkim yolu öngörülmeyen kamu hizmetleri ile ilgili imtiyaz şartlaşma ve sözleşmelerinden doğan idari davaları karara bağlar. 2. Danıştay, belediyeler ile il özel idarelerinin seçimle gelen organlarının organlık sıfatlarını kaybetmeleri hakkındaki istemleri inceler ve karara bağlar.” hükmü yer almıştır.
2576 sayılı Bölge İdare Mahkemeleri, İdare Mahkemeleri ve Vergi Mahkemelerinin Kuruluşu ve Görevleri Hakkında Kanunun 5. maddesinin 1. fıkrasında; idare mahkemelerinin, vergi mahkemelerinin görevine giren davalarla ilk derecede Danıştayda çözümlenecek olanlar dışındaki iptal ve tam yargı davaları ile idari sözleşmelerden dolayı taraflar arasında çıkan uyuşmazlıklara ilişkin davalara bakacağı, hükme bağlanmıştır.
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 5. maddesinin 1. fıkrasında, her idari işlem aleyhine ayrı ayrı dava açılacağı; ancak aralarında maddi veya hukuki yönden bağlılık ya da sebep-sonuç ilişkisi bulunan birden fazla işleme karşı bir dilekçe ile de dava açılabileceği belirtilmiş, 14. maddesinin 3. fıkrasında; dilekçelerin sırayla a) görev ve yetki, b) idari merci tecavüzü, c) ehliyet, d) idari davaya konu olacak kesin ve yürütülmesi gereken bir işlem olup olmadığı, e) süre aşımı, f) husumet, g) 3 ve 5. maddelere uygun olup olmadıkları yönlerinden inceleneceği belirtilmiş, 15. maddenin 1. fıkrasının (d) bendinde, dilekçelerde 14. maddenin 3/g bendine aykırılık görülmesi halinde otuz gün içinde 3 ve 5. maddelere uygun şekilde düzenlemek veya noksanları tamamlamak üzere dilekçenin reddine karar verileceği, 5. fıkrasında, 1. fıkrasının (d) bendine göre dilekçenin reddedilmesi üzerine yeniden verilen dilekçelerde aynı yanlışlıklar yapıldığı takdirde davanın reddedileceği, hükmüne yer verilmiştir.
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 5. maddesinin 1. fıkrasında, her idari işlem aleyhine ayrı ayrı dava açılacağı; ancak aralarında maddi veya hukuki yönden bağlılık ya da sebep-sonuç ilişkisi bulunan birden fazla işleme karşı bir dilekçe ile de dava açılabileceği hükmü yer almaktadır.
Dosyanın incelenmesinden, Muğla ili, Milas ilçesi, … Mahallesi, … ada … parsel sayılı taşınmazları kapsayan alana ilişkin 21.07.2008 tarihinde onaylanan köy gelişme planı, … Büyükşehir Belediye Başkanlığınca onaylanan 25.03.2016 ilan tarihli 1/25.000 ölçekli nazım imar planı ile Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca 09.03.2011 tarihinde onaylanan Aydın-Muğla-Denizli Planlama Bölgesi 1/100.000 ölçekli Çevre Düzeni Planının iptali istemiyle davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
2575 sayılı Danıştay Kanununun 24. maddesine göre Aydın-Muğla-Denizli 1/100.000 ölçekli Çevre Düzeni Planının birden çok idare mahkemesinin yetki alanına giren düzenleyici işlem niteliğinde bulunduğu anlaşıldığından, bu işlemlere karşı açılan davanın görüm ve çözüm yeri Danıştaydır.
Dava konusu 1/25.000 ölçekli nazım imar planı ile köy gelişme planına ilişkin uyuşmazlığın görüm ve çözüm yeri ise 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununa göre taşınmazın bulunduğu yer idare mahkemesidir.
Bu durumda, ayrı yargı yerlerince değerlendirilerek sonuçlandırılması gereken söz konusu işlemlere karşı aynı dilekçeyle dava açılmasına olanak bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle, 2577 sayılı Kanunun 5. maddesi hükmüne uygun bulunmayan dava dilekçesinin, aynı Kanunun 3622 sayılı Kanun ile değişik 15. maddesinin birinci fıkrasının (d) bendi uyarınca, bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren 30 (otuz) gün içinde görevli ve yetkili yargı yerlerinde ayrı ayrı dilekçelerle yeniden dava açılmak üzere reddine, yeniden verilen dilekçede aynı yanlışlıklar yapıldığı takdirde davanın reddedileceği hususunun davacılara duyurulmasına, yargılama giderlerinin davacılar üzerinde bırakılmasına, artan posta ücretinin davacıya iadesine, 11/02/2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.