Danıştay 6. Daire, Esas No: 2022/702, Karar No: 2022/5607

TEMYİZ EDEN (DAVACILAR) : (…’a veraseten, kendi adlarına asaleten)
1- …
2- …
3- …
VEKİLLERİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVALI) : … Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem: Gaziantep İli, Şahinbey İlçesi, … Mahallesi, … ada, … parsel sayılı taşınmazın 50 metrelik yola ve yeşil alana isabet eden kısımlarının kamulaştırılmasına ilişkin … tarihli, … sayılı belediye encümeni kararının iptali istenilmiştir.

İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: Davanın reddi yolundaki İdare Mahkemesi kararının Danıştay Altıncı Dairesinin 17/04/2018 tarih ve E:2014/4226, K:2018/3650 sayılı kararıyla bozulması üzerine bozma kararına uyularak, Şahinbey Belediye Encümeninin … tarihli, … sayılı ve … tarihli, … sayılı kararlarıyla dava konusu işlemin ve davaya konu taşınmazın, tevhit, bedelsiz terk ve taksim işlemlerine muhatap olduğu, tüm bu işlemler neticesinde iptali talep edilen kamulaştırma kararının konusunun kalmadığı gerekçesiyle konusu kalmayan davanın esası hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Mahkemece bozma kararının gerekleri yerine getirilmeden hüküm kurulduğu, Mahkeme kararında bahsedilen Şahinbey Belediye Encümeni kararlarının kendilerine tebliğ edilmediği, haberdar olmadıkları söz konusu kararlara karşı itiraz etme imkanlarının da olmadığı, kamulaştırmaya ilişkin herhangi bir muvafakatlarının bulunmadığı, müteveffa davacı …’a ait olduğu belirtilerek dosyaya sunulan başvuru dilekçesinde yer alan imzanın …’a ait olmadığı bu nedenle Cumhuriyet Başsavcılığına suç duyurusunda bulunulduğu, diğer davacı …’a ait olduğu belirtilen imzanın da …’a ait olmadığı, bu hususlara ilişkin olarak İdare Mahkemesine beyanda bulunmalarına rağmen Mahkemece bu beyanları dikkate alınmadan ve araştırılmadan hüküm kurulduğu, diğer davacıların muvafakatine dair olarak ise dosyaya herhangi bir evrak sunulmadığı, davacıların taşınmaza iştirak halinde malik olmaları nedeniyle tamamının muvafakatinin alınmasının gerektiği oysa böyle bir muvafakatin söz konusu olmadığı, böyle bir muvafakat söz konusu olsa dahi Danıştay bozma kararında ortaya konulduğu üzere davalı idarenin tesis etmeye yetkili olmadığı bir işlemi tesis etmiş olduğu, Mahkemece, davalı idare tarafından yetkili olmadığı halde tesis edilen Encümen kararları gerekçe gösterilerek dava hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verilmesinin hukuka aykırı olduğu ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ …’IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile Mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:

MADDİ OLAY :
Gaziantep İli, Şahinbey İlçesi, … Mahallesi, … ada, … parsel sayılı taşınmazın 50 metrelik yola ve yeşil alana isabet eden kısımlarının kamulaştırılmasına ilişkin … tarihli, … sayılı belediye encümeni kararının iptali İstemiyle bakılan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 2. maddesinde, idari dava türleri arasında sayılan iptal davalarının, idarî işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı menfaatleri ihlâl edilenler tarafından açılan davalar olduğu belirtilmiştir.
5393 sayılı Belediye Kanununun 15. maddesinin birinci fıkrasının (h) bendinde, mahallî müşterek nitelikteki hizmetlerin yerine getirilmesi amacıyla, belediye ve mücavir alan sınırları içerisinde taşınmaz almak, kamulaştırmak, satmak, kiralamak veya kiraya vermek, trampa etmek, tahsis etmek, bunlar üzerinde sınırlı aynî hak tesis etmek belediyelerin yetkileri arasında sayılmaktadır.
5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu’nun “Büyükşehir belediyelerinin ve ilçe belediyelerinin görev ve sorumlulukları” başlıklı 7. maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinde, kanunlarla büyükşehir belediyesine verilmiş görev ve hizmetlerin gerektirdiği proje, yapım, bakım ve onarım işleriyle ilgili her ölçekteki imar plânlarını, parselasyon plânlarını ve her türlü imar uygulamasını yapmak ve ruhsatlandırmak, 20.7.1966 tarihli ve 775 sayılı Gecekondu Kanununda belediyelere verilen yetkileri kullanmak; 6360 sayılı Kanun’un 7. maddesiyle değişik (g) bendinde, Büyükşehir Belediyesinin yetki alanındaki mahalleleri ilçe merkezine bağlayan yollar, meydan, bulvar, cadde ve ana yolları yapmak, yaptırmak, bakım ve onarımı ile bu yolların temizliği ve karla mücadele çalışmalarını yürütmek; kentsel tasarım projelerine uygun olarak bu yerlere cephesi bulunan yapılara ilişkin yükümlülükler koymak; ilân ve reklam asılacak yerleri ve bunların şekil ve ebadını belirlemek; meydan, bulvar, cadde, yol ve sokak ad ve numaraları ile bunlar üzerindeki binalara numara verilmesi işlerini gerçekleştirmek; (l) bendinde, yolcu ve yük terminalleri, kapalı ve açık otoparklar yapmak, yaptırmak, işletmek, işlettirmek veya ruhsat vermek; (s) bendinde, mezarlık alanlarını tespit etmek, mezarlıklar tesis etmek, işletmek, işlettirmek, defin ile ilgili hizmetleri yürütmek; (t) bendinde, her çeşit toptancı hallerini ve mezbahaları yapmak, yaptırmak, işletmek veya işlettirmek, imar plânında gösterilen yerlerde yapılacak olan özel hal ve mezbahaları ruhsatlandırmak ve denetlemek görevlerinin büyükşehir belediyelerinin yetkisinde olduğu kuralına yer verilmiştir.
Aynı Kanun’un 7. maddesinin ikinci fıkrasında, Büyükşehir Belediyelerinin birinci fıkranın (c) bendinde belirtilen yetkilerini, imar plânlarına uygun olarak kullanmak ve ilgili belediyeye bildirmek zorunda olduğu ve 6360 sayılı Kanun’un 7. maddesiyle değişik 2. cümlesinde, Büyükşehir Belediyelerinin birinci fıkranın (l), (s), (t) bentlerindeki görevleri ile temizlik hizmetleri ve adres ve numaralandırmaya ilişkin görevlerini belediye meclisi kararı ile ilçe belediyelerine devredebileceği, birlikte yapabilecekleri hükümlerine yer verilmiş, kamulaştırma yetkisinin devredilebileceğine ilişkin herhangi bir düzenlemeye yer verilmemiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Dosyanın incelenmesinden; Gaziantep İli, Şahinbey İlçesi, … Mahallesi, … ada, … parsel sayılı taşınmazın 50 metrelik yola ve yeşil alana isabet eden kısımlarının kamulaştırılmasına ilişkin … tarihli, … sayılı belediye encümeni kararının iptali istemiyle açılan davanın reddi yolunda verilen Mahkeme kararının Dairemizin 17/04/2018 tarih ve E:2014/4226, K:2018/3650 sayılı kararıyla bozulması üzerine Mahkemece bozma kararına uyularak “…verilen ara kararı üzerine gönderilen bilgi ve belgelerden; dava konusu taşınmazın uygulama imar planında “konut, ticaret+konut, 50 m. genişlikte imar yolu ve park alanı”nda kalmakta iken Şahinbey Belediye Başkanlığı tarafından taşınmazın “konut, ticaret+konut alanı”nda kalan kısımlarında imar uygulaması yapıldığı, yol ve yeşil alan kısmının ise dava konusu işlemle kamulaştırılmasına karar verildiği; bundan sonra Şahinbey Belediye Encümeni’nin … tarih ve … sayılı kararıyla, talep üzerine “… … ada, …, … ve … nolu parsellerde kayıtlı taşınmazların bir parçaya tevhidine, tevhit sonucu oluşan parselin yola ve yeşil alana gelen kısımlarının belediye adına bedelsiz terkine, geriye kalan kısmın hissedarlar arasında rızai taksimin yapılmasına …” karar verildiği, dava konusu … ada … sayılı parselin … ada, … parsel olduğu; Şahinbey Belediye Encümeni’nin … tarih ve … sayılı kararıyla da “… … ada, … parselde kayıtlı taşınmazın 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 15. ve 16. maddeleri gereği ekli krokiye göre iki kısma ifrazının ve taksiminin yapılmasına …” karar verildiği, … ada, … parsel sayılı taşınmazın, … ada, … ve … parseller olmak üzere 2 ayrı parsele dönüştüğü, söz konusu encümen kararlarına karşı herhangi bir dava açılmadığı (…) tüm bu işlemler neticesinde iptali talep edilen kamulaştırma kararının konusunun kalmadığı..” gerekçesiyle davanın reddine karar verildiği anlaşılmaktadır.
Diğer taraftan, Mahkemenin 21/01/2021 tarihli ara kararına 26/02/2021 havale tarihli cevabında idarece; dava konusu işlemin yürürlükte olduğunun, Belediye Encümeninin … tarih ve … sayılı kararı gereği taşınmazın imar uygulaması gördüğünün, davacıların kamulaştırmadan kalan hisselerinin imar planında “konut+ticaret alanı” olarak ayrılan … ada, … sayılı parselde tahsis edildiğinin, söz konusu parselin başvuru üzerine Belediye Encümeninin … tarih ve … sayılı kararı gereği imar uygulaması görerek iki kısma ifraz edildiğinin ve … ada, … ve … sayılı parsellerin oluştuğunun, Mahkemenin 23/06/2021 tarihli ara kararına 16/07/2021 havale tarihli cevabında ise; davacılardan …’a ait başvuru üzerine tesis edilen işlemin (Şahinbey Belediye Encümeni’nin … tarih ve … sayılı kararı) dava konusu işlem iptal edildikten sonra tesis edildiğinin beyan edildiği görülmektedir.
Öte yandan, davacılar tarafından temyiz dilekçelerinde davalı Şahinbey Belediyesinin … tarihli, … sayılı ve … tarihli, … sayılı Encümen kararlarının tesis edilmesine ilişkin başvurularının olmadığı, idarece söz konusu encümen kararlarının tesis edilmesi için davacılar tarafından yapıldığı ileri sürülen başvurulara ait dilekçelerde yer alan imzaların kendilerine ait olmadığı, bu nedenle Cumhuriyet Başsavcılığına suç duyurusunda bulunulduğu, davacıların bir kısmına ait başvuruya ait belgenin ise hiç mevcut olmadığı ileri sürülmektedir.
Uyuşmazlıkta Mahkemece davalı Şahinbey Belediyesinin … tarihli, … sayılı ve … tarihli, … sayılı Encümen kararları nedeniyle dava konusu kamulaştırma kararının konusunun kalmadığı gerekçesiyle davanın esası hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiş ise de, davacıların yukarıda yer verilen iddiaları kapsamında Cumhuriyet Başsavcılığına yapılmış bir suç duyurusunun bulunup bulunmadığı, yapılmışsa sonucunun ne olduğu, dava konusu işlemin idarece geri alınıp alınmadığı hususları araştırılmak suretiyle sonucuna göre bir karar verilmesi gerekmektedir.
Bu durumda, davanın esası hakkında karar verilmesine yer olmadığı yolundaki temyize konu İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.