Danıştay 5. Daire, Esas No: 2021/11470, Karar No: 2022/2363

TEMYİZ EDEN (DAVACI) :…
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVALI) : … Valiliği
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … İdare Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi … Bölümünde öğretim yesi olarak görev yapmakta iken 695 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile kamu görevinden çıkarılan davacı tarafından, görevine iade edilme istemiyle dosyasının incelenmek üzere Cumhurbaşkanlığı OHAL İnceleme Komisyonuna gönderilmesine yönelik yaptığı başvurunun “yasal süresi içerisinde KHK’da belirtilen usullerle yapılmadığından” bahisle Olağanüstü Hal İşlemleri İnceleme Komisyonuna gönderilmemesine ilişkin Niğde Valiliği İl Güvenlik İşleri Bürosunun … tarih ve … sayılı işleminin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararında; uyuşmazlıkta, davacı tarafından, ilgili mevzuat hükümlerinde öngörülen sürede ve usulde Valiliğe yapılmış herhangi bir başvurunun bulunmadığı, başka bir ifadeyle ortada OHAL Komisyonuna gönderilebilecek nitelikte bir başvuru yapılmadığı; her ne kadar dava dilekçesinde, daha önce Valiliğe yasal süre içerisinde usule uygun bir şekilde başvuruda bulunmasına rağmen, ilgili personelin özensizliği sebebiyle başvurusunun işleme alınmadığı iddia edilmiş ise de, bu iddiayı destekleyen somut bilgi ve belgenin de dosyaya sunulmadığı anlaşıldığından, davacının, görevine iade edilme isteğiyle yaptığı başvurusunun “yasal süresi içerisinde KHK’da belirtilen usullerle yapılmış bir başvuru olmadığı” gerekçesiyle Olağanüstü Hal İşlemleri İnceleme Komisyonu’na gönderilmemesine ilişkin dava konusu işlemde hukuka ve mevzuat hükümlerine aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır. Belirtilen gerekçelerle davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: … Bölge İdare Mahkemesi … İdare Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararında; istinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının hukuka ve usule uygun olduğu ve davacı tarafından ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını gerektirecek nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından; KHK eki liste ile kamu görevinden çıkarılmasından sonra süresi içerisinde OHAL Komisyonuna gönderilmek üzere başvurusunu yaptığı, ancak daha sonra, ceza yargılaması neticesinde hakkında verilmiş olan beraat kararını Komisyona göndermek istediği esnada kayda giren herhangi bir başvurusunun olmadığı belirtilerek talebinin kabul edilmediği, bunun üzerine davalı idareye başvuruda bulunduğu ve başvurusunun dava konusu işlemle reddedildiği, kendi kusurundan kaynaklanmayan bir durumdan dolayı mağdur olduğu, dava konusu işlemle mahkemeye erişim hakkının kısıtlandığı belirtilerek, davanın reddi yolundaki İdare Mahkemesi kararına yönelik olarak yaptığı istinaf başvurusunun reddi yolundaki Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idare tarafından, temyiz istemine konu kararın usul ve yasaya uygun olduğu belirtilerek, davacının temyiz isteminin reddi ile Bölge İdare mahkemesi kararının onanması gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’NUN DÜŞÜNCESİ: Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Beşinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Davacı, Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi … Bölümünde yardımcı doçent unvanıyla görev yapmakta iken, 24/12/2017 tarih ve 30280 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 695 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Bazı Tedbirler Alınması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname’nin Ek-1 sayılı listesinde ismine yer verilmek suretiyle kamu görevinden çıkarılmıştır.
Daha sonra davacı tarafından verilen ve 25/10/2019 tarihinde Valilik kayıtlarına giren dilekçe ile; görevine iade edilmesine ilişkin itirazının OHAL Komisyonuna gönderilmesi amacıyla süresi içerisinde Valiliğe başvuru yapmasına rağmen evrak kayıt numarası alamaması sebebiyle başvurusunun işleme alınmadığı, haricen yaptığı araştırmalar sonucunda Valilikçe başvuru yaptığına ilişkin herhangi bir giriş kaydının bulunmadığının tarafına bildirildiği belirterek, bu başvurusunun kabulüne karar verilerek dosyasının OHAL Komisyonu’na gönderilmesi talep edilmiştir.
Davacının söz konusu başvurusu, Niğde Valiliği İl Güvenlik İşleri Bürosunun … tarih …sayılı yazısıyla; büro kayıtlarının incelenmesi neticesinde Valilik OHAL Bürosuna şahsen veya kanuni temsilcisi tarafından yapılmış bir başvurusunun olmadığı, yasal süre içerisinde şahsen veya kanuni temsilcisi tarafından başvuruda bulunduğuna dair geçerli bir belge de sunmadığı, ayrıca itirazına ilişkin online çıktıların Valiliğe onaylatılmadığı gerekçeleriyle dilekçesinin OHAL Komisyonuna gönderilemediği belirtilerek reddedilmiştir.
Bunun üzerine, Niğde Valiliği İl Güvenlik İşleri Bürosunun anılan işleminin iptali istemiyle temyizen incelenen dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
08/03/2018 tarih ve 30354 sayılı (mükerrer) Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 7075 sayılı Olağanüstü Hal İşlemleri İnceleme Komisyonu Kurulması Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabul Edilmesine Dair Kanun’un “Komisyonun görevleri” başlıklı 2. maddesinin birinci fıkrasında; “(1) Komisyon, olağanüstü hal kapsamında doğrudan kanun hükmünde kararnameler ile tesis edilen aşağıdaki işlemler hakkındaki başvuruları değerlendirip karar verir. a) Kamu görevinden, meslekten veya görev yapılan teşkilattan çıkarma ya da ilişiğin kesilmesi…” hükmüne,
“Başvurularda usul ve süre” başlıklı 7. maddesinin birinci fıkrasında; “Komisyona başvurular valilikler aracılığıyla yapılır. Kamu görevinden, meslekten veya görev yapılan teşkilattan çıkarılanlar ya da ilişiği kesilenler, en son görev yaptıkları kuruma da başvurabilir. Başvuru tarihi, valiliklere veya ilgili kurumlara başvurunun yapıldığı tarih olarak kabul edilir. Valilikler ve ilgili kurumlar kendilerine yapılan başvuruları gecikmeksizin Komisyona iletir. Mükerrer başvurular işleme alınmaz.” hükmüne,
“Ön inceleme” başlıklı 8. maddesinde; “Komisyona yapılan başvurular, aranan şartlara uygunluk bakımından ön incelemeye tabi tutulur. Ön inceleme sonucunda süresi içinde yapılmadığı, başvuru sahibinin konuyla ilgili hukuki menfaatinin bulunmadığı, bu Kanun kapsamına girmediği veya diğer şekil şartlarını taşımadığı tespit edilen başvurular reddedilir. Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Komisyon tarafından belirlenir.” hükmüne ve,
“Usul ve esaslar” başlıklı 13. maddesinde ise; “Başvurulara ve Komisyonun çalışmasına ilişkin usul ve esaslar, Komisyonun teklifi üzerine Cumhurbaşkanlığı tarafından belirlenir ve ilan edilir.” hükmüne yer verilmiştir.
Diğer yandan, 685 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin (daha sonra 7075 sayılı Kanun olarak kanunlaşmıştır.) 13. maddesine dayanılarak hazırlanan ve 12/07/2017 tarih ve 30122 sayılı (mükerrer) Resmi Gazete’de yayımlanan Olağanüstü Hal İşlemleri İnceleme Komisyonunun Çalışmasına İlişkin Usul Ve Esaslar’ın “Başvuru sahipleri” başlıklı 4. maddesinin birinci fıkrasında; “Kamu görevinden, meslekten veya görev yapılan teşkilattan çıkarılanlar ya da ilişiği kesilenler ile öğrencilikle ilişiği kesilenler ve rütbesi alınan emekli personel şahsen, kanuni temsilcisi veya vekili aracılığıyla başvuru yapabilir.” kuralına,
“Başvuru usulü” başlıklı 6. maddesinde; “(1) Başvurular, Komisyon tarafından oluşturulan https://ohalkomisyonu.basbakanlik.gov.tr internet sitesinde yayımlanan ve bu Usul ve Esasların 1 ve 2 numaralı ekinde yer alan ilgili başvuru formu doldurulup alınan çıktı imzalanmak suretiyle valiliklere veya en son görev yapılan kuruma varsa ekleriyle birlikte yazılı olarak yapılır. (2) Komisyona doğrudan başvuru yapılamaz. Bu şekilde yapılan başvurular hakkında herhangi bir işlem veya inceleme yapılmaz… (4) Valilikler ve ilgili kurumlar, başvuru evrakını gecikmeksizin Komisyona gönderir…” kuralına,
“Başvuruda gerekli bilgi ve belgeler” başlıklı 8. maddesinde; “(1) Kamu görevinden, meslekten veya görev yapılan teşkilattan çıkarılanlar ya da ilişiği kesilenler ile öğrencilikle ilişiği kesilenler ve rütbesi alınan emekli personele ilişkin işlemler hakkında yapılan başvurularda aşağıdaki bilgi ve belgelerin ibraz edilmesi zorunludur. a) Gerçek kişiler için başvuru formu. (Ek-1) b) Başvurucuya ait nüfus cüzdanı fotokopisi. c) Başvuru kanuni temsilci veya vekil aracılığıyla yapılıyorsa temsil belgesi ya da vekâletname örneği. ç) Varsa başvuruya esas belgelerin aslı veya noter ya da ilgili kamu kurumu veya kuruluşu tarafından tasdikli sureti… (4) Başvuru formlarının eksiksiz olarak doldurulup doldurulmadığı ve gerekli belgelerin eklenip eklenmediği başvuruyu alan valilik veya kurum tarafından kontrol edilir. Başvuru formu ile başvuruda sunulan belgelerde eksiklik tespit edilmesi halinde, ilgili valilik veya kurum eksikliğin giderilmesi için başvurucuya on beş günlük kesin süre verir. Eksiklik giderildikten sonra belgeler Komisyona gönderilir. (5) Başvurana, başvurunun kayda alındığını gösteren alındı belgesi verilir. (Ek-3)” kuralına ve,
“Ön inceleme” başlıklı 10. maddesinde ise; “(1) Başvurular, bu Usul ve Esaslar ile 685 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede aranan şartlara uygunluk bakımından ön incelemeye tabi tutulur. (2) Ön inceleme Başkan tarafından raportör olarak görevlendirilen personelce yapılır. (3) Ön inceleme sonucunda aşağıda belirtilen durumlardan birinin tespiti halinde başvuru Komisyonca reddedilir. a) Başvurunun Komisyonun görev alanına girmemesi. b) Başvurunun süresi içinde yapılmaması. c) Başvurunun yazılı olarak, şahsen veya kanuni temsilci ya da vekil aracılığıyla yapılmamış olması. ç) Başvurunun kurum veya kuruluşları kanunen temsile yetkili olanlar dışında kalanlar tarafından üyelik veya diğer sebeplerle yapılması. d) Başvuru sahibinin hukuki menfaatinin bulunmaması. e) Başvurunun olağanüstü hal döneminde yürürlüğe konulan kanun hükmünde kararnamelerle doğrudan tesis edilmeyen işlemler hakkında olması. f) Başvurunun olağanüstü hal kapsamında yürürlüğe konulan kanun hükmünde kararnamelerde yer alan ilgili kişinin silah ruhsatlarının alınması, pasaportunun iptal edilmesi, kamu konutlarından veya vakıf lojmanlarından tahliye edilmesi gibi ilave tedbirler hakkında olması. g) Başvuru konusunun kanun yollarının açık olduğu işlemler hakkında olması. ğ) Başvurunun aranılan diğer şartlara uygun olarak yapılmaması. (4) Üçüncü fıkrada sayılan hususların ön inceleme safhasından sonra tespit edilmesi halinde de başvurunun reddine karar verilir.” kuralına yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerinin bir arada değerlendirilmesinden; kanun hükmünde kararnameler ile tesis edilen işlemlerle kamu görevinden çıkarılanların, bu işlemlere karşı valilikler veya en son görev yaptıkları ilgili kurumlar aracılığıyla Olağanüstü Hal İşlemleri İnceleme Komisyonuna başvurabilecekleri, valilikler ve ilgili kurumların başvuru formu ve belgelerinde eksiklik bulunup bulunmadığını kontrol edecekleri ve başvuruları gecikmeksizin Komisyona iletecekleri ve yapılan başvuruların ilgili mevzuat hükümlerinde aranan şartlara uygunluğu bakımından Komisyonca ön incelemeye tabi tutularak (başvurunun süresi içinde yapılıp yapılmadığı, başvuru sahibinin konuyla ilgili hukuki menfaatinin bulunup bulunmadığı ve diğer şekil şartlarını taşıyıp taşımadığı gibi) bir karar verileceği anlaşılmaktadır.
Dolayısıyla, OHAL Komisyonuna yapılan başvuruların mevzuatta öngörülen usul ve şekillere uygun olup olmadığı yönünde inceleme yapmak ve karar vermek görev ve yetkisinin Komisyonda bulunduğu, ilgili valilik veya kurumlarca kendilerine belge eksikliği bulunmadan yapılan başvuruların gecikmeksizin incelenmek üzere Komisyona gönderilmesi gerektiği sonucuna varılmaktadır.
Uyuşmazlıkta, yukarıda Kararımızın “Maddi Olay” bölümünde de ayrıntılarına yer verildiği üzere; davacı tarafından, OHAL Komisyonuna gönderilmek üzere yaptığı ilk başvurusunun kayda alınmadığının öğrenilmesi üzerine, ilgili belgeleri de ekinde göndermek suretiyle 25/10/2019 tarihinde Valilik kayıtlarına giren dilekçe ile yeni bir başvuruda bulunularak söz konusu başvurusunun kabulüne karar verilmesi ve dosyasının OHAL Komisyonu’na gönderilmesi talebinde bulunulduğu, buna karşın, davalı idarece davacının bu başvurusunun yeni bir başvuru olarak değerlendirilmeyerek, önceden yapıldığı ileri sürülen başvuruya eklenmek üzere gönderilen ek belgeler olarak nitelendirildiği ve bu sebeple daha önce usulüne uygun bir başvuru kaydının bulunmadığı gerekçesiyle başvuru belgelerinin Komisyona gönderilmeyerek iade edildiği görülmektedir.
Bu durumda, yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri ve açıklamalar ile dosyada mevcut olan bilgi ve belgeler bir bütün halinde değerlendirildiğinde; davacının, 25/10/2019 tarihinde Valilik kayıtlarına giren dilekçesinin OHAL Komisyonuna yapılan yeni bir başvuru niteliğinde bulunduğu sonuç ve kanaatine varılmış olup, bu haliyle davalı idarece söz konusu başvuru dilekçesi ve eklerinin, ilgili mevzuat hükümleri çerçevesinde gecikmeksizin Komisyona gönderilmesi gerekirken, daha önce usulüne uygun bir başvuru kaydının bulunmadığı gerekçesiyle başvurusunun reddedilerek başvuru dilekçesi ve eki belgelerinin Komisyona gönderilmemesine ilişkin dava konusu işlemde hukuka uyarlık görülmemiştir.
Bu itibarla, davanın reddi yönündeki İdare Mahkemesi kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun reddi yolundaki temyize konu … Bölge İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.